California – Wikipedia tiếng Việt

California (phát âm như “Ca-li-phót-ni-a” hay “Ca-li-phoóc-ni-a”, nếu nhanh: “Ca-li-phoóc-nha”), còn được người Việt gọi vắn tắt là Cali, là một tiểu bang ven biển phía tây của Hoa Kỳ. Với dân số là 38 triệu người[1] và diện tích 410,000 km2 (158,402 mi2), California là tiểu bang đông dân nhất Hoa Kỳ và lớn thứ ba theo diện tích.

Đây là nơi sinh của Tổng thống Richard Nixon ( tại Yorba Linda ) .

California kề cận với Thái Bình Dương, Oregon, Nevada, Arizona và tiểu bang Baja California của México. Tiểu bang này có nhiều cảnh tự nhiên rất đẹp, bao gồm Central Valley rộng rãi, núi cao, sa mạc nóng nực, và hàng trăm dặm bờ biển đẹp. Với diện tích 411,000 km2 (160,000 mi2), nó là tiểu bang lớn thứ ba của Hoa Kỳ và lớn hơn cả nước Đức và cũng như Việt Nam. Hầu hết các thành phố lớn của tiểu bang nằm sát hay gần bờ biển Thái Bình Dương, đáng chú ý là Los Angeles, San Francisco, San Jose, Long Beach, Oakland, Santa Ana/Quận Cam, và San Diego. Tuy nhiên, thủ phủ của tiểu bang, Sacramento, là một thành phố lớn nằm trong thung lũng Trung tâm. Trung tâm địa lý của tiểu bang thuộc về Bắc Fork, California.

Triền núi phía đông của Whitney, nhìn từ đường lên cổng Whitney. Đây là ngọn núi cao nhất của tiểu bang California .Địa lý California phong phú và đa dạng, phức tạp và phong phú. Giữa tiểu bang có thung lũng Trung tâm, một thung lũng lớn, phì nhiêu được bao quanh bởi những dãy núi bờ biển ở phía tây, dãy núi đá granit Sierra Nevada ở phía đông, dãy núi Cascade có đá lửa ở miền bắc, và dãy núi Tehachapi ở miền nam. Các sông, đập nước, và kênh chảy từ những núi để tưới thung lũng Trung tâm. Nguồn nước của hầu hết tiểu bang do Dự án Nước Tiểu bang cung ứng. Dự án Thung lũng Trung tâm tương hỗ mạng lưới hệ thống nước của 1 số ít thành phố, nhưng hầu hết phân phối cho việc tưới tiêu nông nghiệp. Nhờ nạo vét, vài con sông đã đủ rộng và sâu để cho vài thành phố trong nước ( nhất là Stockton ) được trở thành hải cảng. Trung lũng Trung tâm oi bức và phì nhiêu là TT nông nghiệp của California và trồng một hầu hết cây lương thực của Mỹ. Tuy nhiên, việc trồng trọt bị tàn phá bởi nhiệt độ thấp gần điểm đông trong mùa đông. Phía nam của thung lũng, một phần là sa mạc, được gọi là thung lũng San Joaquin, do nước chảy xuống sông San Joaquin, còn phía bắc được gọi là thung lũng Sacramento, do nước chảy xuống sông Sacramento. Châu thổ vịnh Sacramento – San Joaquin vừa là cửa sông quan trọng tương hỗ hệ sinh thái nước mặn và vừa là nguồn nước hầu hết của phần đông dân cư tiểu bang .
Dãy núi Sierra Nevada ( tức ” dãy núi tuyết ” trong tiếng Tây Ban Nha ) ở phía đông và TT tiểu bang, có núi Whitney là đỉnh núi cao nhất trong 48 tiểu bang ( 4,421 mét ( 14,505 feet ) ). Trong dãy Sierra còn có Công viên Quốc gia Yosemite và hồ Tahoe ( một hồ nước ngọt sâu và là hồ lớn nhất của tiểu bang theo thể tích ). Bên phía đông của dãy Sierra là thung lũng Owens và hồ Mono – nơi sinh sống hầu hết của chim biển. Còn bên phía tây là hồ Clear, hồ nước ngọt lớn nhất của California theo diện tích quy hoạnh. Vào ngày đông, nhiệt độ ở dãy Sierra Nevada xuống tới nhiệt độ ngừng hoạt động và ở đây có hàng chục dòng sông băng nhỏ, trong đó có sông băng cực nam của Hoa Kỳ, sông băng Palisade .Rừng bao trùm khoảng chừng 35 % tổng diện tích quy hoạnh tiểu bang và California có nhiều loại thông hơn bất kỳ tiểu bang nào khác. Về diện tích quy hoạnh rừng, California chỉ đứng sau Alaska mặc dầu tỉ lệ rừng theo diện tích quy hoạnh nhỏ hơn 1 số ít tiểu bang khác. Phần lớn của rừng ở đây ở phía tây-bắc tiểu bang và triền phía tây dãy Sierra Nevada. Những cánh rừng nhỏ hơn với đa phần là cây sồi dọc theo những dãy núi California gần bờ biển hơn, và cả những đồi thấp dưới chân dãy Sierra Nevada. Những rừng thông nhỏ hơn có ở những dãy núi San Gabriel và San Bernardino ở miền Nam California cũng như trên những vùng núi ở miền trung Quận San Diego .Các sa mạc ở California chiếm 25 % tổng diện tích quy hoạnh. Ở miền nam có dãy núi Transverse và một hồ nước mặn lớn – biển Salton. Sa mạc phía trung nam được gọi là Mojave. Phía đông nam của sa mạc này là thung lũng Chết, là nơi có Badwater Flat – điểm thấp nhất và nóng nhất của Bắc Mỹ. Điểm thấp nhất của thung lũng Chết cách đỉnh của núi Whitney ít hơn 322 km ( 200 dặm ). Con người đã vài lần cố gắng nỗ lực đi bộ từ điểm này tới điểm kia và người nổi tiếng nhất là Lee Bergthold. Thực sự phần nhiều cả miền đông nam California là sa mạc khô cằn và nóng giãy, và những thung lũng Coachella và Imperial thường có nhiệt độ rất cao vào mùa hè .Nằm theo bờ biển dài và đông đúc dân cư của California là vài khu vực đô thị lớn, gồm có San Jose – San Francisco – Oakland, Los Angeles – Long Beach, Santa Ana – Irvine – Anaheim, và San Diego. Thời tiết gần Thái Bình Dương rất ôn hòa so với những khí hậu trong đất liền. Nhiệt độ không khi nào xuống tới điểm đông vào mùa đông ( hầu hết không có tuyết ) và nhiệt độ hiếm khi lên trên 30 °C ( gần 80 °F ) .California được biết đến với động đất vì có nhiều vết đứt gãy, nhất là vết đứt gãy San Andreas. Tuy ở nhiều tiểu bang khác như Alaska, Washington, Oregon, và Missouri đã xảy ra những trận động đất rất mạnh ( gây ra bởi vết đứt gãy New Madrid ), nhưng nhiều người biết đến những động đất ở California hơn vì chúng xảy ra liên tục và hay xảy ra ở những vùng đông dân cư .California cũng có vài núi lửa, 1 số ít còn hoạt động giải trí như núi lửa Mammoth. Những núi lửa khác gồm có đỉnh Lassen, nó phun nham thạch từ 1914 đến 1921, và núi lửa Shasta .

Các thành phố quan trọng[sửa|sửa mã nguồn]

Tiểu bang California có 478 thành phố, trong đó phần nhiều nằm trong những khu vực đô thị lớn. 68 % của dân cư California sống trong hai khu vực đô thị lớn nhất gồm vùng Đại Los Angeles và vùng vịnh San Francisco .Dân số vài thành phố lớn ( 2000 ) :

Các khu vui chơi giải trí công viên vương quốc[sửa|sửa mã nguồn]

Dịch Vụ Thương Mại Vườn Quốc gia ( NPS ) quản trị nhiều khu vui chơi giải trí công viên vương quốc ở California :
Đảo Alcatraz – ” Núi Đá ” – nhìn từ San Francisco. Đảo này thời xưa là nhà tù chắc như đinh của Hoa Kỳ, nhưng thời nay là nơi du lịch .
Trước khi người châu Âu đến California thì đây là một trong những vùng phong phú về văn hóa truyền thống và ngôn từ nhất ở Bắc Mỹ thời thổ dân. Nhiều người ở bờ biển phía tây Hoa Kỳ săn những con thú biển, câu cá hồi và thu nhặt tôm cua, trong khi những dân tộc bản địa cơ động hơn ở bên trong California đi săn thú rừng và hái lượm những quả hạch, quả đầu, và quả mọng. Các dân tộc bản địa ở California có nhiều hình thức tổ chức triển khai khác nhau như nhóm, bộ lạc, tiểu bộ lạc, và những hội đồng lớn hơn trên bờ biền dồi dào tài nguyên như dân tộc bản địa Chumash, Pomo, và Salinas. Việc kinh doanh, hôn nhân gia đình khác dân tộc bản địa, và liên minh quân sự làm cho những dân tộc bản địa khác nhau có nhiều mối liên hệ xã hội và kinh tế tài chính .João Rodrigues Cabrilho người Bồ Đào Nha là người châu Âu tiên phong thám hiểm một phần bờ biển California năm 1542. Còn Francis Drake là người tiên phong thám hiểm cả bờ biển và công bố chủ quyền lãnh thổ so với vùng đất này năm 1579. Từ cuối thế kỷ 18, những hội truyền giáo Tây Ban Nha đã thiết kế xây dựng những ngôi làng rất nhỏ trên những vùng đất trợ cấp lớn khổng lồ thuộc miền thoáng đãng về phía bắc của Baja California .
Bản đồ vẽ California là một hòn đảo, vào khoảng chừng 1650

Ban đầu, vùng đất có tên California bao gồm vùng tây bắc của Đế quốc Tây Ban Nha, tức là bán đảo Baja California (Hạ California), và phần lớn những vùng đất hiện nay của các tiểu bang California, Nevada, Utah, Arizona, và Wyoming, được gọi là Alta California (Thượng California). Trong thời kỳ đầu, những ranh giới của biển Cortez và bờ biển Thái Bình Dương chưa được thám hiểm đầy đủ, cho nên California được vẽ như một hòn đảo trên những bản đồ thời đó. Tên California được đặt ra cho vùng này theo hòn đảo lạc viên California trong Las sergas de Esplandián (Các truyện phiêu lưu của Splandian), một tiểu thuyết tiếng Tây Ban Nha do Garci Rodríguez de Montalvo viết vào thế kỷ 16.

Vùng đất này có người thổ dân trước khi có các cuộc thám hiểm lác đác của người châu Âu vào thế kỷ 16. Đến cuối thế kỷ 18, Tây Ban Nha chiếm vùng này thành thuộc địa của mình. Và khi Mexico giành được độc lập trong cuộc Chiến tranh giành độc lập México (1810–1821), California thành một phần của nước này. Hơn 200 năm sau khi Mexico giành được độc lập, California là tỉnh xa thuộc miền bắc của quốc gia. Các trại rất lớn nuôi bò, được gọi rancho, trở thành chế độ chính của California thuộc Mexico. Các thương gia và thực dân bắt đầu đến từ Hoa Kỳ, báo hiệu những thay đổi quyết liệt sẽ xảy ra khắp miền California.

Vào thời kỳ này, một số quý tộc Nga cũng thử thám hiểm và tuyên bố chủ quyền một phần California, nhưng các lần thám hiểm này không thành công do Sa hoàng không quan tâm và do chính phủ Mexico xây dựng một số pháo đài (presidio) để chặn những cuộc xâm nhập vào miền này. California không có nhiều người sinh sống cho đến khi y học hiện đại loại trừ được sự bùng nổ các bệnh sốt vàng, sốt rét, và dịch hạch gây ra bởi muỗi và bọ chét, những loài sẽ bị giết chết khi bị đông cứng, mà ở California lại thiếu điều này.

Cuộc đổ xô tìm vàng ở California mở màn sau khi vàng được phát hiện ở xưởng Sutter gần ColomaKhi Mexico giành được độc lập từ Tây Ban Nha thì những hội truyền giáo Tây Ban Nha tại California thuộc về chính phủ nước nhà Mexico, và họ hấp tấp vội vàng giải tán và bãi bỏ những hội này. Tuy nhiên, nhiều thành phố lớn của California đã tăng trưởng xung quanh những hội truyền giáo này, vì thế những thành phố đó có tên thánh, thí dụ như Los Angeles được đặt tên theo Đức Bà Maria, San Francisco theo Thánh Phanxicô thành Assisi, San Jose theo Thánh Giuse, và San Diego theo Thánh Điđacô .

Vào Chiến tranh Mỹ-Mexico (1846–1848), người dân Mỹ nổi lên chống lại chính phủ Mexico. Năm đầu tiên của cuộc chiến, 1846, Cộng hòa California được thành lập và Cờ Gấu tung bay. Trên lá cờ này có hình một con gấu vàng và một ngôi sao. Tuy nhiên, nền cộng hòa bị chấm dứt đột ngột khi Thiếu tướng John D. Sloat của Hải quân Hoa Kỳ tiến vào vịnh San Francisco và tuyên bố chủ quyền của Hoa Kỳ đối với California. Sau chiến tranh, California bị chia thành 2 phần thuộc Mexico (phía nam) và Hoa Kỳ (phía bắc). Phần phía bắc, đầu tiên được gọi Alta California, rồi trở thành tiểu bang California thuộc Hoa Kỳ; còn phần phía nam được Mexico chia thành hai tiểu bang Baja California và Baja California Sur.

Bảng chỉ đường của Xa lộ 66 rất lâu rồi. Tuy chính phủ nước nhà rút đường này khỏi mạng lưới hệ thống quốc lộ năm 1985, nhưng California vẫn giữ một phần là Bang lộ 66 để kỷ niệm con đường này .Vào năm 1848, có khoảng chừng 4.000 người Tây Ban Nha ở vùng thượng California tới vào người, nhưng vàng đã được phát hiệm gần Sacramento, làm cho nhiều người đến đây từ Mỹ, Âu Châu, và những nơi khác với kỳ vọng tìm vàng trong cuộc đổ xô tìm vàng ở California năm 1849. Do đó, rất nhiều người nhập cư vào miền này, và California được trở thành tiểu bang thứ 31 của Hoa Kỳ năm 1850. Khi tiểu bang này gia nhập Liên bang, nó được coi là một trong những tiểu bang tự do, tức là nó cấm chính sách nô lệ .

Đầu tiên, việc đi lại lại giữa miền Tây và các trung tâm ở miền Đông tốn thì giờ và nguy hiểm. Hành khách phải đi theo các chuyến đường biển dài hoặc đi bằng xe ngựa hay đi bộ rất khó khăn trên những con đường đất. Năm 1869, đường xe lửa xuyên lục địa đầu tiên được hoàn thành, tạo ra một lối đi thẳng hơn. Sau đó, hàng trăm ngàn người Mỹ tới California, nơi những người mới đến khám phá ra rằng nếu tưới đất vào những tháng hè khô cạn, đất đó rất hợp để trồng cây ăn quả và làm nông nghiệp nói chung. Các loại cây giống cam quýt được trồng phổ biến (nhất là cây cam), và từ đó ngành sản xuất nông nghiệp California bắt đầu rất thành công đến ngày nay.

Đầu thế kỷ 20, sự di trú đến California tăng nhanh sau khi hoàn thành xong những con đường xuyên lục địa lớn như Đường Lincoln và Xa lộ 66. Từ 1900 đến 1965, dân số California tăng tới gần một triệu và California trở thành tiểu bang đông dân nhất Liên bang. Từ năm 1965 đến nay, nhân khẩu của tiểu bang đổi khác trọn vẹn làm California trở thành một trong những khu vực có nhiều chủng loại người nhất trên thế giới. Nói chung, tiểu bang có khuynh hướng tự do, hiểu biết về kỹ thuật và văn hóa truyền thống, và là TT quốc tế về công ty kỹ thuật, ngành công nghiệp điện ảnh và truyền hình, công nghiệp âm nhạc, và ngành sản xuất nông nghiệp đã nói ở trên .

Năm 2006, California có khoảng chừng 36.132.147 người, tăng 290.109 người hay 0,8 % so với năm 2005 và tăng 2.260.494 người hay 6,7 % so với năm 2000. Với tỷ suất tăng này, California đứng hàng thứ 13 trong số những tiểu bang tăng dân số nhanh nhất. Số người tăng lên gồm 1.557.112 tăng trưởng tự nhiên ( 2.781.539 người sinh trừ 1.224.427 người chết ) và 751.419 người nhập cư. California là tiểu bang đông dân nhất với trên 12 % người Mỹ sống tại đây. Nếu là một vương quốc riêng, California sẽ là nước đông dân thứ 34 trên thế giới. California nhiều hơn Canada 4 triệu dân .
Không sắc tộc nào chiếm hầu hết tại California. Đây là một trong ba tiểu bang ( California, Hawaii và New Mexico ) mà người thiểu số nhiều hơn người da trắng. Người da trắng không có gốc từ châu Mỹ Latinh vẫn là nhóm đông nhất, nhưng họ không chiếm đại đa số. Người gốc từ châu Mỹ Latinh chiếm trên một phần ba số dân ; những nhóm khác, theo thứ tự là : Người Mỹ gốc Á, Người Mỹ gốc Phi và Người thổ dân da đỏ .Vì có nhiều người nhập cư từ châu Mỹ Latinh, nhất là từ México, và tỉ lệ sinh sản của người Mỹ Latinh cao hơn, những nhà nghiên cứu phỏng đoán rằng họ sẽ chiếm đa phần vào năm 2040. California có tỉ lệ người gốc châu Á cao thứ nhì toàn nước, chỉ sau Hawaii .
Tính đến năm 2000, số người California từ 5 tuổi trở lên sử dụng tiếng Anh và tiếng Tây Ban Nha tại nhà lần lượt là 60,5 % và 25,8 %. Tiếng Trung Quốc đứng thứ ba với 2,6 %, sau đó là tiếng Tagalog ( 2,0 % ) và tiếng Việt ( 1,3 % ). [ 7 ]Có trên 100 ngôn từ thổ dân tại đây, nhưng hầu hết đang ở thực trạng mai một. Từ năm 1986, Hiến pháp California đã chỉ định tiếng Anh làm ngôn từ đại trà phổ thông và chính thức trong tiểu bang .
Người dân California theo những tôn giáo sau ( năm trước ) :
Như những tiểu bang miền tây khác, số người tự nhận là ” không tôn giáo ” cao hơn những nơi khác tại Hoa Kỳ .
Bảng Hollywood là vật tượng trưng nhất cho ngành giải trí khổng lồ của California. Thung lũng Silicon, ở chung quanh thành phố San Jose, là TT của ngành máy tính ở California .Tuy tiểu bang có tiếng về thái độ tự do khi so sánh với những tiểu bang ở bờ biển đông Hoa Kỳ, nền kinh tế tài chính California lớn thứ sáu trên thế giới và góp phần 13 % vào tổng mẫu sản phẩm quốc nội ( GDP ) Hoa Kỳ. Các ngành công nghiệp lớn nhất của tiểu bang gồm có nông nghiệp, hàng không thiên hà, vui chơi, công nghiệp nhẹ, và du lịch. California cũng có vài TT kinh tế tài chính quan trọng như Hollywood ( về điện ảnh ), thung lũng Trung tâm California ( về nông nghiệp ), thung lũng Silicon ( về máy tính và công nghệ cao ), và vùng Rượu vang ( về rượu vang ) .
Giống cơ quan chính phủ liên bang Hoa Kỳ, California có cơ quan chính phủ kiểu cộng hòa, với ba nhánh chính phủ nước nhà : hành pháp gồm Thống đốc California và những quan chức được bầu riêng rẽ ; lập pháp gồm Hạ viện và Thượng viện ; và tư pháp có Tòa án Tối cao California và những tòa cấp dưới. Tiểu bang cũng để cử tri tham gia vào quy trình cơ quan chính phủ qua đề xuất kiến nghị, trưng cầu dân ý, bãi miễn, và phê chuẩn .
Cal [Berkeley])Memorial Glade ở TT trường Đại học California tại Berkeley (Do một tu chính án của hiến pháp tiểu bang, California phải ngân sách 40 % của thu nhập tiểu bang cho mạng lưới hệ thống trường công. California là tiểu bang duy nhất có lao lý như vậy .Các trường tiểu học công lập có chất lượng khác nhau tùy theo trường. Chất lượng của những trường địa phương phần nhiều tùy theo tiền thuế ở vùng đấy và cỡ của ban đảm nhiệm những trường. Ở 1 số ít vùng, ngân sách quản trị tốn một phần nhiều của tiền đã dùng cho giáo dục. Ở những vùng nghèo, tỷ suất người biết đọc viết hoàn toàn có thể ít hơn 70 % dân cư .Hệ thống trường trung học công lập dạy những lớp tùy chọn về nghề nghiệp, ngôn từ, và khoa học nhân văn có cấp riêng cho những học viên giỏi, sinh viên tương lai, và học viên công nghiệp. Họ nhận học viên mở màn từ khoảng chừng 14 – 18 tuổi, và chính phủ nước nhà ngừng yên cầu người phải đi học khi đến 16 tuổi. Ở nhiều khu vực trường học, những trường trung học cơ sở có lớp tùy chọn với chương trình tập trung chuyên sâu vào cách học, người 11 – 13 tuổi đi những trường học này. Những trường tiểu học chỉ dạy về cách học, lịch sử dân tộc, và xã hội, và có trường mẫu giáo tùy chọn nửa ngày mở màn từ 5 tuổi. nhà nước yên cầu trẻ nhỏ phải đến trường từ 6 tuổi .

Hệ thống các viện đại học nghiên cứu chính của tiểu bang là hệ thống Viện Đại học California (UC), có nhiều nhà nghiên cứu đã đoạt giải Nobel hơn bất cứ cơ sở nào trên thế giới và được coi như một trong những hệ thống viện đại học công lập hàng đầu của Hoa Kỳ. Hệ thống UC có mục đích nhận 12,5% của những học sinh cao điểm nhất và thực hiện nghiên cứu sau đại học.
UC hiện có 10 viện đại học thành viên và 1 trường luật liên kết ở San Francisco:

UC cũng quản trị một số ít phòng thí nghiệm liên bang cho Bộ Năng lượng Hoa Kỳ :

• Phòng thí nghiệm Quốc gia Lawrence Berkeley (Berkeley, California) do UC trực tiếp quản lý và điều hành, tiến hành nghiên cứu chưa được phân loại trên nhiều lĩnh vực khoa học với những nỗ lực chính tập trung vào nghiên cứu cơ bản về vũ trụ, sinh học định lượng, khoa học nano, hệ thống năng lượng mới và giải pháp môi trường và sử dụng điện toán tích hợp làm công cụ khám phá.
• Phòng thí nghiệm Quốc gia Lawrence Livermore (Livermore, California) UC quản lý và vận hành thông qua một công ty trách nhiệm hữu hạn tư nhân riêng biệt và là đối tác hạn chế, sử dụng khoa học và công nghệ tiên tiến để đảm bảo rằng vũ khí hạt nhân của Mỹ vẫn đáng tin cậy. Tại đây cũng có các chương trình nghiên cứu lớn về mô hình siêu máy tính và dự đoán, năng lượng và môi trường, sinh học và công nghệ sinh học, khoa học cơ bản và công nghệ ứng dụng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt và an ninh nội địa. Đây cũng là nơi có những siêu máy tính mạnh nhất thế giới.
• Phòng thí nghiệm Quốc gia Los Alamos (Los Alamos, New Mexico) UC quản lý và vận hành thông qua một công ty trách nhiệm hữu hạn tư nhân riêng biệt và là đối tác hạn chế, tập trung hầu hết các công việc của mình vào việc đảm bảo độ tin cậy của vũ khí hạt nhân Mỹ. Các công việc khác tại đây liên quan đến các chương trình nghiên cứu nhằm ngăn chặn sự lây lan của vũ khí hủy diệt hàng loạt và an ninh quốc gia Hoa Kỳ, như bảo vệ Hoa Kỳ khỏi cuộc tấn công khủng bố.

UC-Los Angeles ( UCLA )

Hệ thống Viện Đại học California State (CSU) cũng được coi như một trong những hệ thống trường học ưu việt trên thế giới. Hệ thống CSU bao gồm 23 viện đại học:

Main Quad) của Viện Đại học Stanford và vùng chung quanhSân chính ( ) của Viện Đại học Stanford và vùng chung quanhVới hơn 400.000 sinh viên, mạng lưới hệ thống CSU là mạng lưới hệ thống viện ĐH lớn nhất của Hoa Kỳ. Nó có mục tiêu nhận phần ba học viên trung học phổ thông cao điểm nhất. Các viện ĐH thuộc mạng lưới hệ thống CSU đa số dành cho sinh viên ĐH, nhưng nhiều trường lớn trong mạng lưới hệ thống, như là CSU-Long Beach, CSU-Fresno, San Diego State University, và San Jose State University, đang chăm sóc thêm về nghiên cứu và điều tra, nhất là về những ngành khoa học ứng dụng. CSU sắp làm trái với một phần của Sơ đồ Kerr năm 1960 vào năm 2007 khi họ mở màn phong học vị tiến sỹ ( Ph. D. ) về giáo dục. Cán bộ Thư viện Tiểu bang Kevin Star và những người khác đã nói rằng đổi khác nhỏ này là bước tiên phong để cải tổ mạng lưới hệ thống ĐH ở California .

Hệ thống Trường Đại học Cộng đồng California (California Community Colleges System – CCCS) cung cấp những lớp “giáo dục tổng quát”, có thể chuyển đơn vị lớp học qua những hệ thống CSU và UC, và cũng cung cấp chương trình dạy nghề, dạy lớp thấp, và học tiếp. Các trường này cấp giấy chứng nhận và bằng cao đẳng (associate’s degree). Nó bao gồm 109 trường đại học được tổ chức thành 72 khu vực, dạy hơn 2,9 triệu sinh viên.

Viện Đại học Nam California ( USC )

Những viện đại học tư thục có tiếng bao gồm:

California có thêm hàng trăm trường và viện ĐH tư thục, gồm có nhiều học viện chuyên nghành tôn giáo và học viện chuyên nghành chuyên biệt. Bởi vậy California có nhiều thời cơ đặc biệt quan trọng về vui chơi và giáo dục cho dân cư. Cho thí dụ, miền nam California, một trong những vùng đông ĐH nhất trên thế giới, có rất nhiều người hát giỏi mà thi trong đại hội ca đoàn lớn. Gần Los Angeles có nhiều học viện chuyên nghành thẩm mỹ và nghệ thuật và điện ảnh, gồm có Học viện Nghệ thuật California ( CalArts ) .

Source: https://mix166.vn
Category: Thể Thao Thế Giới