[ĐẦY ĐỦ NHẤT] Mâm lễ và văn khấn cúng thôi nôi cho bé trai và bé gái

Ai cũng đều sinh ra một lần trong đời và “lễ thôi nôi” hay còn được gọi là “ngày sinh nhật đầu tiên” cũng là một sự kiện quan trọng đánh dấu cột mốc đầu đời của mỗi con người. Do đó, “cúng thôi nôi” luôn là phong tục được ông cha ta chú trọng, gìn giữ từ ngàn xưa đến nay.

Vậy “cúng thôi nôi làm sao cho đúng? ”luôn là những câu hỏi đặt ra cho các bậc cha mẹ. Dưới đây Sàn Gốm sẽ hướng dẫn các bạn những cách thức thực hiện “cúng thôi nôi cho bé” đầy đủ nhất để gia đình có một lễ thôi nôi đủ đầy và trọn vẹn nhất nhé.

Lễ thôi nôi là gì? Ý nghĩa của ngày thôi nôi

Thôi nôi là một phong tục tập quán lâu đời của dân tộc ta, “thôi nôi” nghĩa là khi em bé chào đời đủ 12 tháng sẽ không nằm nôi nữa và lễ này cũng nhằm cảm ơn các Bà Mụ đã nặn ra đứa bé.

Từ “thôi nôi” chính là từ thể hiện ý nghĩa trọn vẹn nhất. Trước đây trẻ sinh ra được nằm trong nôi ngủ khi lớn sẽ được chuyển lên giường. Theo nghĩa bóng để muốn nói rằng trẻ đã bắt đầu lớn và sẽ phát triển toàn diện, độc lập, bắt đầu có thể tự hoạt động và là một thực thể thực sự tồn tại hiện hữu trong cộng đồng.

“Thôi nôi” cũng là bữa tiệc sinh nhật đầu đời, tuy nhiên sẽ có cách tổ chức sẽ hơi khác với những tiệc sinh nhật thông thường. Bởi trong ngày thôi nôi bé, bố mẹ phải chuẩn bị một mâm cúng tươm tất, chỉn chu. Phong tục cúng bái, làm lễ cũng sẽ khá là khác nhau bởi văn hóa, phong tục của các vùng miền.

Mọi người đến tham gia tiệc thôi nôi sẽ tặng quà và gửi những lời chúc phúc những điều tốt đẹp nhất cho bé. Bé sẽ được chọn những vật dụng tương ứng với một ngành nghề trong tương lai.

Tiệc thôi nôi còn thể hiện được niềm vui và những kỳ vọng của cha mẹ dành cho trẻ nhỏ, đây là dịp để cho cha mẹ và những người thân cầu mong những điều tốt đẹp cho bé; cũng như là ngày cùng nhau sum vầy gắn kết tình cảm gia đình, cầu chúc những điều may mắn trong cuộc sống.

Việc soạn mâm cúng là sự thể hiện mọi điều tốt đẹp nhất cho trẻ nhỏ, vì thế các cha mẹ hãy chuẩn bị thật chu đáo để có một tiệc thôi nôi đủ đầy và trọn vẹn nhất.

Để có lễ thôi nôi cho quý tử, công chúa nhà mình một cách đầy đủ và đúng quy chuẩn, các cha mẹ hãy để Sàn Gốm chúng tôi chuẩn bị nghi lễ “cúng thôi nôi bé thật chi tiết nhé!

Mâm cúng thôi nôi bé trai và bé gái

• Đối với miền Bắc:

Người miền Bắc đặc biệt chú ý lễ nghĩa, do vậy, không chỉ lễ cúng thôi nôi cho bé mà bất kì lễ cúng nào cũng vậy, họ luôn chuẩn bị một cách chu đáo và tỉ mỉ. Với lễ cúng thôi nôi, người miền Bắc sẽ chuẩn bị 2 mâm cúng: Mâm lễ cúng thôi nôi cho bé: tạ ơn 12 Bà Mụ và Đức Ông và Mâm cúng thần tài thổ địa

Ngoài những lễ vật cơ bản bắt buộc phải có, tùy vào điều kiện kinh tế và phong tục vùng miền mà chúng ta sẽ có những lễ vật cúng di kèm khác nhau(các bạn có thể đến những địa điểm kinh doanh hương đèn hoặc các cụ ông, cụ bà cao tuổi nơi sinh sống để tìm hiểu rõ hơn nhé).

Mâm cúng ông Thần Tài, Thổ Địa và Ông Táo

• 1 đĩa trái cây ngũ quả nhiều màu sắc
• 1 chén chè đậu xanh
• 1 đĩa xôi đậu xanh. Hoặc có thể sử dụng xôi gấc.
• 1 bộ tam sên: thịt, trứng, tôm hoặc cua. Tuyệt đối không chọn con cua sứt mẻ, gãy càng.
• 3 ly nước
• Hoa, hương để thắp.

Mâm cúng 12 Bà Mụ và Đức Ông

1. Trái Cây – 1 phần – (Ngũ quả).
2. Hoa – 1 bó – (Cát tường hoặc đồng tiền).
3. Nhang Trầm – 1 bó.
4. Đèn Cầy Tealight – 15 đèn.
5. Gạo – 1 Gói.
6. Muối – 1 Gói.
7. Giấy Cúng – 1 bộ – (Giấy độ thế, sớ bình an, vàng thuyền, giấy cúng Mụ).
8. Trà Hương Lài – 1 Gói.
9. Rượu Nếp Mới – 1 chai.
10. Nước 500ml – 2 chai.
11. Trầu Têm Cánh Phượng – 13 phần.
12. Chè 250gr – 12 hộp – (Chè đậu trắng).
13. Chè 500gr – 1 hộp – (Chè đậu trắng).
14. Xôi Gấc In Đậu Xanh 250gr – 12 hộp.
15. Xôi Gấc In Đậu Xanh 500gr – 1 hộp.
16. Gà Luộc Chéo Cánh – 1 con – (Gà ta kèm cháo gỏi).
17. Ly Rượu, Nước – 22 cái.
18. Chén, Đũa, Muỗng – 13 cái.
19. Đồ bốc chọn nghề cho bé – 1 bộ.
20. Thịt heo quay – 2kg (chia thành 13 phần).

Dụng Cụ Đi Kèm

Bát hương và bình hoa là 2 vật dụng không thể thiếu trong buổi cúng

Đối với miền Nam:

Trong lễ vật cúng thôi nôi cho bé thường chuẩn bị các lễ vật có trong mâm cúng thôi nôi và được kết hợp cảm tạ các bà Mụ và cảm tạ gia tiên nên chia ra 2 mâm cúng

Mâm cúng gia tiên hay còn gọi là mâm cúng tổ tiên: Thể hiện tín ngưỡng về sự tồn tại của những linh hồn và mối liên hệ giữa người đã khuất và người sống bằng đấng vô hình hiện hữu trong cuộc sống dõi theo con cháu và đem lại phước lộc, tài thọ cho gia đình.

Tùy theo gia đình có bàn thờ cúng gia tiên hay không, có thể cúng gia tiên đơn giản với bình bông, đĩa trái cây là được.

Lễ vật mâm cúng gia tiên:

Thành phần lễ vật có trong mâm cúng gia tiên như sau:

• Xôi:  là món đầu tiên cần phải có. Tượng trưng cho lời thỉnh cầu của gia chủ mong vạn sự đầy đặn, vuông tròn.
• Đĩa gà luộc:  là một loại thịt dễ kiếm, thể hiện sự oai phong.
• Bát canh: rau hay canh măng
• Nem rán: tượng trưng cho sự trọn vẹn, đủ đầy của thập cẩm.
• Các món rau xào: đem lại sự tươi mát, thanh lọc trước những món khác.

Lễ vật trong mâm cúng mụ:

Mâm cúng quan trọng nhất cho đám cúng thôi nôi bé trai chính là mâm cúng mụ bà. Mâm này sẽ cúng Bà chúa thai sanh và Thập nhị tiên nương.

Theo truyền thuyết, vì có 12 bà mụ và bà mụ chúa nên các phần xôi, chè đậu trắng, cháo đều được chia thành 12 phần nhỏ và 1 phần lớn. Gia đình mình nên chú ý là tùy theo phong tục mỗi vùng miền mà lễ vật trong mâm cúng có thể thay đổi đôi chút cho phù hợp.

Lễ vật trong mâm cúng mụ phải đầy đủ và được chọn tươi mới, đẹp đẽ. Ba mẹ có thể tham khảo danh sách cách lễ vật dưới đây để chuẩn bị đầy đủ nhé!

• Ngũ quả
• Hoa
• Nhang, đèn
• Gạo, muối
• Giấy cúng
• Trà, rượu, nước
• Trầu têm
• Chè đậu trắng
• Xôi gấc in đậu xanh
• Gà chéo cánh
• Heo quay
• Ly rượu, ly nước
• Chén, đũa, muỗng
• Các lễ vật khác như bánh kem….

Cha mẹ các bé cần lưu ý những điều này khi làm mâm cúng để tránh những điều bất an nhé!

Vị trí đặt mâm cúng thường là ở phòng thờ, phòng khách, hoặc phòng bé nằm, tuyệt đối không nên đặt ở ngoài cửa, ngoài sân

Số lượng xôi, chè, trầu cau phải đảm bảo đủ 13 phần

Nên cúng thôi nôi vào buổi sáng trước 12h

Đối với gia đình ở nhà trọ, có thể để mâm cúng dưới chiếu, sàn nhà, nhưng phải đảm bảo sạch sẽ.

Mâm cúng thôi nôi của bé trai đặc biệt là sử dụng chè đậu trắng. Ở mâm cúng thôi nôi cho bé gái thì sẽ dùng chè viên (trôi nước).

Mâm cúng thần tài: Nếu cúng thần tài bạn chỉ cần chuẩn bị thêm 1 bình hoa tươi và một đĩa trái cây là được.

Quy trình cúng và nội dung văn khấn thôi nôi bé 

Đa phần các cha mẹ trẻ còn hơi lóng ngóng trong việc cúng kiếng, chưa biết nên bắt đầu từ đâu và quy trình như thế nào cho đúng. Sangom chúng tôi sẽ gợi ý để các bạn tự tin thực hiện nhé.

• Bước 1: Trước khi cúng mụ, bố mẹ hãy cúng tất cả các bàn thờ khác trong nhà như: tổ tiên, ông bà, ông táo, ông địa…. đối với bố mẹ ở phòng trọ không có thờ cúng gì thì có thể bỏ qua bước này.
• Bước 2: Sau khi cúng ở các bàn thờ trong nhà xong, thì tiến hành châm trà, rượu nước, lên đèn và đốt nhang ở mâm cúng mụ (Độ thế các bạn nhớ ghi tên, ngày, tháng, năm sinh của bé theo lịch âm)
• Bước 3: Bố mẹ, hoặc người lớn trong nhà đọc bài cúng khấn và bế bé lại, cho bé chắp tay, váy 3 cái trước án.
• Bước 4: Chờ 1/2 tàn hương chủ lễ tiếp tục châm thêm rượu trà nước vào 9 cái ly phía trên chắp tay lại lạy 3 lạy ” Nhẫm xin Các đức ông và bà mụ, tổ tiên, thần linh tại bản làm chứng định hướng nghề tương lai cho bé”
• Bước 5: Sau đó để bé bốc 3 món đầu tiên trong mâm, sau khi bé bốc cho bé lại trả lễ. Gia đình người thân chúc mừng và lì xì cho bé.
• Bước 6: chờ hết tàn hương thì thực hiện nghi thức hóa vàng ( đốt giấy tiền vàng bạc), rượu nước trà trong mâm rưới quanh đám tro khi đốt xong, còn gạo muối rãi ngoài đường. Xôi chè cho hàng xóm láng giềng để cùng thụ lộc cho bé.

Lưu ý: Khi cúng xôi chè, thức ăn nhớ mở nắp như vậy mụ mới hưởng được.

• Bài văn khấn thôi nôi bé đơn giản dễ đọc

Nam mô A Di Đà Phật! (x3)

Nam mô Đại Bi Quan Thế Âm Bồ tát

Con lạy Đệ nhất Thiên tỷ đại tiên chúa

Con kính lạy Đệ nhị Thiên đế đại tiên chúa

Con kính lạy Đệ tam Thiên Mụ đại tiên chúa

Con kính lạy Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương

Hôm nay là ngày ….. tháng ….. năm ……

Vợ chồng con là ……………… sinh được con (trai, gái) đặt tên là …………

Chúng con ngụ tại …………

Nay nhân ngày đầy năm chúng con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật và các thứ cúng dâng bày lên trước án, trước bàn toạ chư vị Tôn thần kính cẩn tâu trình:

Nhờ ơn thập phương chư Phật, chư vị Thánh hiền, chư vị Tiên Bà, các đấng Thần linh, Thổ công địa mạch, Thổ địa chính thần, Tiên tổ nội ngoại, cho con sinh ra cháu, tên …………….. sinh ngày ………………… được mẹ tròn, con vuông.

Cúi xin chư vị tiên Bà, chư vị Tôn thần giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật , phù hộ độ trì, vuốt ve che chở cho cháu được ăn ngon, ngủ yên, hay ăn chóng lớn, vô bệnh vô tật, vô ương, vô hạn, vô ách, phù hộ cho cháu bé được tươi đẹp, thông minh, sáng láng, thân mệnh bình yên, cường tráng, kiếp kiếp được hưởng vinh hoa phú quý. Gia đình con được phúc thọ an khang, nhân lành nảy nở, nghiệp dữ tiêu tan, bốn mùa không hạn ách nghĩ lo.

Xin thành tâm đỉnh lễ, cúi xin được chứng giám lòng thành.

Nam mô A Di Đà Phật! (x3)

Sau khi khấn xong, bố hoặc mẹ sẽ đỡ lấy bé và giúp bé vái lại trước án 3 vái, sau 3 tuần hương thì tạ lễ. Vàng mã, váy áo gia đình mang đi đốt (đi hóa), vẫy rượu trong lúc đốt. Đồ mà bé chọn trong lễ “thôi nôi” nên giữ lại cho bé.

• Mâm lễ vật đoán nghề tương lai bao gồm

Một trong những phần không thể thiếu trong lễ cúng thôi nôi cho bé đó là nghi thức chọn nghề tương lai. Gia đình sẽ chuẩn bị mâm lễ vật để em bé sẽ bốc cái mà bé thích. Qua đây, gia đình có thể ước đoán được một phần những sở thích và năng khiếu của trẻ.

Sách vở: mang ý nghĩa là bé sẽ vâng lời, ngoan ngoãn và chăm chỉ học tập.

Bút viết: tương lai bé sẽ học tốt vè các môn học tư duy và chữ viết đẹp.

Ống nghe: Bé thích làm bác sĩ thì chắc hẳn bé sẽ trở thành người giúp ích cho xã hội sau này và đó còn là niềm vui của gia đình.

Ô tô: thể hiện sự cá tính, mạnh mẽ liên quan đến các nghề sửa chữa,..

Máy tính: mang ý nghĩa là bé có óc sáng tạo, tư duy và tính toán cực kì nhanh.

Gương và lược: liên quan đến các ngành nghề làm đẹp trong tương lai: làm tóc, spa, làm móng,…

Ngoài những lễ vật trên, gia đình có thể chuẩn bị thêm các lễ vật bốc khác để bé có nhiều sự lựa chọn.

Nghi thức cho bé bốc đồ chọn nghề tương lai là một phần khá thú vị trong ngày thôi nôi của bé. Tuy nhiên các Anh Chị cũng lưu ý đây chỉ là nghi thức nhằm đem them niềm vui cho gia đình và cũng không thể dựa hoàn toàn vào đây để quyết định vận mệnh và nghề nghiệp tương lai của bé.

Các vấn đề khác về lễ thôi nôi của bé

• Thôi nôi bé trai cúng gà hay vịt ?

Cúng gà hay vịt hoặc cúng chay đều được nha anh chị, thường người ta sẽ cúng gà trống luộc, còn ở một số tỉnh miền Tây cúng bằng cặp vịt.

• Cúng thôi nôi bé trai theo ngày âm hay dương ?

Theo quan niệm dân gian mà ông bà ta truyền lại, nếu con của bạn là một bé gái thì sẽ tính từ ngày sinh nhật theo ngày âm mà lùi lại 2 ngày. Nếu là một bé trai thì lùi lại 1 ngày. Tuy nhiên, trong việc tính ngày thôi nôi bé trai hay bé gái, điều lưu ý nhất nằm ở việc ngày sinh trúng vào dịp năm nhuận. Nếu bé sinh trúng tháng nhuận thì có 2 trường hợp xảy ra.

Nếu trẻ sinh trúng tháng nhuận đầu tiên, ví dụ là tháng 7, thì cúng đầy năm hay đặt mâm cúng thôi nôi cho bé sẽ diễn ra vào tháng 6 của năm sau. Nếu đứa trẻ sinh nhằm tháng nhuận sau, thì tiệc này sẽ được tổ chức vào tháng 7 năm sau.

Tuy nhiên, dù bạn tổ chức vào ngày âm hay ngày dương thì việc đặt mâm cúng thôi nôi cho bé là một việc mà mọi người vẫn luôn thực hiện với mong muốn mọi điều tốt đẹp đến với con.

Lời Kết

Qua bài viết này, Sangom hy vọng các cha, các mẹ mình sẽ không còn quá bận tâm, lo lắng về cách soạn mâm cúng cũng như quy trình cúng kiếng cho lễ thôi nôi của quý tử, công chúa nhà mình nữa nhé. Điều quan trọng nhất luôn là tấm lòng của gia đình mình dành cho bé con để bé có thể lớn lên bằng sự thương yêu, chở che của cha mẹ, có như vậy bé nhà mình mới phát triển toàn diện và có một tương lai tươi sáng.

Chúc các cha mẹ sẽ có một ngày lễ thôi nôi cho bé thật tròn vẹn, tràn đầy niềm vui, ấm cúng nhé.