Nâng cao hiệu quả tổ chức và hoạt động của Nhà văn hóa cộng đồng

Hiệu quả bước đầu

Phó Giám đốc Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk Lại Đức Đại cho biết: Việc xây dựng Nhà văn hóa cộng đồng là chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước tạo điều kiện thuận lợi để đồng bào các dân tộc có nơi hội họp, giao lưu sinh hoạt văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao, vui chơi giải trí… đáp ứng nhu cầu hưởng thụ và sáng tạo của nhân dân, góp phần xây dựng môi trường văn hóa cơ sở lành mạnh. Đồng thời, cũng là nơi để tổ chức sinh hoạt của các tổ chức chính trị, xã hội, các đoàn thể quần chúng, nơi tổ chức hội họp, sinh hoạt của tổ chức Đảng, đoàn thể tại thôn, buôn và là nơi làm việc của Ban Tự quản thôn, buôn.

Theo thống kê của Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk, đến tháng 10/2022, toàn tỉnh đã có 1.723/1.917 thôn, buôn có Nhà văn hóa cộng đồng, hội trường, đạt 89,88%. Trong số đó có 725/1.723 Nhà Văn hóa cộng đồng tổ chức hoạt động tốt, chiếm 42,07%; có 967/1.723 Nhà văn hóa cộng đồng hoạt động trung bình, chiếm 56,13%; có 31/1.723 Nhà văn hóa cộng đồng không hoạt động, chiếm 1,8%. Số Nhà văn hóa cộng đồng bảo đảm trang thiết bị tối thiểu là 1.007/1.723 Nhà văn hóa cộng đồng, chiếm 58,44%.

Để Nhà văn hóa cộng đồng hoạt động hiệu quả, từ năm 2006 đến nay, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã cấp trang thiết bị cho 1.182/1.723 Nhà văn hóa cộng đồng, hội trường thôn, buôn, đạt 68,6%. Riêng giai đoạn 2019-2022, đã hỗ trợ trang thiết bị cho 835 Nhà văn hóa cộng đồng, Hội trường thôn, buôn với tổng kinh phí 29,370 tỷ đồng từ nguồn kinh phí Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và chủ yếu cấp cho các thôn, buôn thuộc các xã đạt chuẩn nông thôn mới.

Một số ít Nhà văn hóa cộng đồng được nhân dân đóng góp mua ghế nhựa, được đơn vị kết nghĩa tặng một số trang thiết bị hoặc tận dụng bàn ghế của các trường học, các cơ quan thanh lý làm chỗ ngồi cho người dân đến hội họp, sinh hoạt.

Đến nay, có 832/1.723 Nhà văn hóa cộng đồng được thành lập Ban Chủ nhiệm. Phần lớn Nhà văn hóa cộng đồng, Hội trường thôn, buôn được sử dụng để tổ chức các hoạt động như: hội họp; sinh hoạt cộng đồng; các lớp tập huấn, bồi dưỡng kỹ thuật; tổ chức các lớp truyền dạy đánh cồng chiêng, dân ca, dân vũ… Đây cũng là nơi để tổ chức sinh hoạt các câu lạc bộ, đội, nhóm; tập luyện và biểu diễn các chương trình văn nghệ, hoạt động thể dục thể thao của nhân dân trong thôn, buôn.

Tháo gỡ những tồn tại, hạn chế

Bên cạnh những kết quả đạt được thì việc tổ chức, hoạt động của các Nhà văn hóa cộng đồng trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk vẫn còn nhiều bất cập, tồn tại, hạn chế.

Theo đánh giá của Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk, trong tổng số 1.723 Nhà văn hóa cộng, hội trường thôn, buôn nhưng chỉ có 56,13% số Nhà văn hóa cộng đồng hoạt động ở mức trung bình và 1,8% số Nhà văn hóa cộng đồng không hoạt động.

Hiện mới có 832 Nhà văn hóa cộng đồng thành lập Ban Chủ nhiệm để điều hành, tổ chức hoạt động. Cá biệt có huyện Cư Kuin chưa có Nhà văn hóa cộng đồng nào được thành lập. Nội dung, hình thức tổ chức các hoạt động chưa phong phú và không thường xuyên; nhân sự Ban Chủ nhiệm cũng luôn thay đổi và thực tế tại nhiều địa phương, việc quản lý Nhà văn hóa cộng đồng chủ yếu là nhiệm vụ trông coi, giữ gìn cơ sở vật chất.

Có nhiều nguyên nhân, nhưng chủ yếu là do đa số Nhà văn hóa cộng đồng được xây dựng từ nhiều năm trước đến nay đã xuống cấp và không được tu sửa thường xuyên; chưa bảo đảm so với quy định mẫu của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Ở các thôn, buôn thực hiện việc sáp nhập thôn, buôn, tổ dân phố có dân số đông, diện tích Nhà văn hóa cộng đồng không đáp ứng được nhu cầu tổ chức các hoạt động tại đây. Kiến trúc Nhà văn hóa chưa đúng với văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc tại chỗ, nhiều nhà không nằm ở vị trí trung tâm của thôn, buôn, sân khấu trong hội trường không bảo đảm; đa số không có đầy đủ công trình phụ trợ như nhà để xe, khu vệ sinh…

Đặc biệt trong số 31 Nhà văn hóa cộng đồng không hoạt động chủ yếu là do dôi dư sau khi sáp nhập thôn, buôn và một số do xây dựng ở địa điểm không phù hợp như nằm cách xa thôn, buôn, có nơi xây trên đất ruộng, không có trang thiết bị, mùa mưa nước ngập dẫn đến bỏ hoang như Nhà văn hóa cộng đồng buôn Dlung 1A, phường Thống Nhất, thị xã Buôn Hồ…

Việc hỗ trợ, cấp trang thiết bị của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk để tổ chức các hoạt động mới bảo đảm 68,6% tổng số thôn, buôn có Nhà văn hóa cộng đồng, hội trường. Các thôn, buôn đã được cấp trang thiết bị từ những năm 2000 đến nay qua nhiều năm sử dụng đã bị hư hỏng, không được bổ sung thường xuyên.

Trong khi đó 100% Nhà văn hóa cộng đồng không được địa phương bố trí kinh phí hoạt động. Kinh phí tổ chức các hoạt động chủ yếu do nhân dân đóng góp và do Ban Chủ nhiệm, Ban Tự quản thôn, buôn đi vận động tài trợ. Khi tham gia các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao do cấp xã tổ chức thì được xã hỗ trợ một phần kinh phí.

Để khắc phục những tồn tại, hạn chế nêu trên, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch kiến nghị Ủy ban nhân dân tỉnh tỉnh Đắk Lắk giao Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh đầu tư xây dựng Nhà văn hóa cộng đồng, Hội trường cho các thôn, buôn chưa được đầu tư xây dựng; hỗ trợ kinh phí sửa chữa, nâng cấp các Nhà văn hóa cộng đồng, Hội trường đã bị hư hỏng, xuống cấp.

Đối với Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố cần bố trí kinh phí cho thiết chế Nhà văn hóa cộng đồng ở địa phương mình và tăng cường chỉ đạo Phòng Văn hóa và Thông tin, Trung tâm truyền thông-văn hóa-thể thao tích cực hướng dẫn cơ sở triển khai thực hiện tốt Quy chế; thường xuyên hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý, Ban Chủ nhiệm Nhà văn hóa cộng đồng; tổ chức việc kiểm tra thường xuyên để kịp thời đề xuất các giải pháp phát huy hiệu quả hoạt động Nhà văn hóa cộng đồng.

Ủy ban nhân dân các xã, phường, thị trấn tích cực triển khai, quản lý toàn diện hoạt động của Nhà văn hóa cộng đồng theo Quy chế; bố trí kinh phí để tổ chức các hoạt động và hỗ trợ Ban Chủ nhiệm Nhà văn hóa cộng đồng; hướng dẫn tổ chức bầu, xem xét công nhận, kiện toàn Ban Chủ nhiệm Nhà văn hóa cộng đồng; định kỳ hàng năm tổ chức sơ kết, tổng kết và báo cáo Ủy ban nhân dân cấp huyện… để kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, nâng cao hiệu quả tổ chức và hoạt động của Nhà văn hóa cộng đồng.