Phát triển sản phẩm du lịch văn hóa

Cơ hội để phát triển du lịch văn hóa

Cả nước hiện có khoảng 40.000 di tích đã được kiểm kê, trong đó khoảng 10.000 di tích được xếp hạng cấp tỉnh, thành phố, trên 3.460 di tích cấp quốc gia, 107 di tích quốc gia đặc biệt, 164 bảo vật quốc gia. Kho tàng di sản văn hóa Việt Nam còn bao gồm các di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu như các phong tục, tập quán, lễ hội, nghệ thuật diễn xướng, các ngành nghề thủ công truyền thống, những giá trị nổi trội về y dược cổ truyền, về văn hóa ẩm thực, về trang phục truyền thống của cộng đồng các dân tộc Việt Nam…

Việt Nam có 8 di sản được UNESCO ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa và Thiên nhiên thế giới, 14 di sản được ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Trong Chương trình Ký ức thế giới của UNESCO, Việt Nam có 7 Di sản tư liệu được UNESCO ghi danh. 

Với chiều sâu văn hóa được đo bằng hệ thống di sản đậm đặc như nước ta thì du lịch di sản trở thành một trong những thế mạnh nổi trội. Cũng theo đánh giá của những người làm văn hóa và du lịch, giữa di sản và du lịch thực sự cần gắn kết với nhau, bởi di sản là tài nguyên quan trọng để phát triển du lịch, ngược lại du lịch là con đường hiệu quả nhất trong quảng bá, giới thiệu giá trị di sản đến rộng rãi du khách trong và ngoài nước.

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Phạm Văn Thuỷ khẳng định, trong năm 2023, ngành du lịch chú trọng phát triển du lịch văn hoá. Phát triển văn hóa du lịch vô cùng cần thiết, nhất là trong giai đoạn hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng như hiện nay. Nếu như tất cả các doanh nghiệp du lịch chỉ chú trọng về kinh tế mà quên đi văn hóa thì chắc chắn sẽ phải trả giá về môi trường và về văn hóa. 

Ông Vũ Thế Bình – Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam cũng cho rằng, sản phẩm du lịch từ văn hoá sẽ hấp dẫn khách du lịch. Thông qua du lịch sẽ góp phần lan tỏa hình ảnh đất nước ra thế giới; là cơ hội để phát triển du lịch văn hóa.

Du khách cùng người dân địa phương trong điệu xòe Thái.

Xây dựng sản phẩm du lịch gắn với văn hóa

Tuy nhiên, việc phát huy các giá trị di sản thông qua con đường du lịch hay việc khai thác các giá trị di sản để phát triển du lịch ở nước ta chưa đạt được hiệu quả như mong muốn. Vì vậy, để phát triển du lịch văn hoá, nhiều chuyên gia khẳng định, điều quan trọng là xây dựng được sản phẩm du lịch mang thương hiệu của Việt Nam.

Cũng theo ông Phạm Văn Thủy, Việt Nam cần tạo ra sản phẩm du lịch phục vụ nhu cầu của khách thay vì cung cấp cho du khách sản phẩm sẵn có. Sản phẩm du lịch cần tập trung phát huy trong thời gian tới là văn hoá, ẩm thực, đặc biệt là khám phá di sản văn hoá.

Còn theo Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam Vũ Thế Bình, muốn phát triển du lịch văn hóa thì phải làm rõ được sản phẩm du lịch văn hóa là gì để từ đó có chiến lược xúc tiến rõ ràng. Việc xúc tiến du lịch văn hóa chắc chắn phải khác xúc tiến các sản phẩm du lịch khác. Người làm du lịch văn hóa cần phải có những kiến thức, kinh nghiệm về lĩnh vực này.

Ở nước ta, du lịch văn hóa chưa tách thành nhóm riêng nhưng soi chiếu vào hoạt động hằng ngày của ngành Du lịch thì có thể thấy, trong số những sản phẩm của các doanh nghiệp đang thực hiện đã có nhiều những sản phẩm tương tự như du lịch văn hóa.

Hiện nay vẫn còn tình trạng phát triển nóng đe dọa tính bền vững của di sản. Các di sản văn hóa là sự kết tinh từ hàng nghìn năm lịch sử, nếu muốn “biến” di sản thành sản phẩm du lịch thì phải đầu tư chất xám, tri thức, trang thiết bị, công nghệ… để tạo ra hoạt động kinh tế có giá trị, bám sát các quan điểm về phát triển chiều sâu, phát triển toàn diện và phát triển bền vững. 

Tại lễ công bố Hội chợ Du lịch Quốc tế – VITM Hà Nội mới đây, bà Đặng Hương Giang – Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội cho biết, sẽ xây dựng sản phẩm về ẩm thực để thu hút khách đến với Hà Nội, trải nghiệm ẩm thực của Hà Nội cũng như của Việt Nam. Ẩm thực là một trong những tài nguyên mà lâu nay chúng ta vẫn phát huy, nhưng chưa đạt kết quả.

Để nâng cao chất lượng văn hóa trong kinh doanh du lịch thì cần thực hiện đồng thời giữa kinh tế và văn hóa để khai thác tốt các giá trị. Việc này ra tạo sự phát triển bền vững của kinh tế du lịch, đồng thời góp phần quan trọng vào việc xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.