Sóng cơ và sóng điện từ là gì?

Nếu bạn đã từng đi bơi ở biển, thì bạn đã quen với sóng. Sóng được nhìn thấy chỉ đơn giản là sự phồng lên của một con sóng trong đại dương; và sau đó lại lặn xuống chuẩn bị cho những lần tiếp theo. Nó chỉ đơn giản là sự rung động hoặc dao động của nước trên bề mặt đại dương. Sóng trong nước và sóng âm trong không khí là 2 ví dụ về sóng cơ học.

Trong cuộc sống hằng ngày, chúng ta cũng tiếp xúc với rất nhiều loại sóng; sóng sử dụng trong điện thoại, sóng vô tuyến, sóng radio,…Nhưng trên thực tế để hiểu rõ bản chất của các loại sóng này thì không hề đơn giản. Ở bài viết này, tôi sẽ giới thiệu với các bạn về sóng điện từ là gì? Sóng điện từ có đặc điểm như thế nào? Cùng tôi tìm hiểu nhé!

Định nghĩa ” sóng điện từ là gì? “

Điện có thể là tĩnh, giống như năng lượng có thể làm cho tóc của bạn dựng đứng lên. Từ tính cũng có thể là tĩnh, vì nó nằm trong một nam châm tủ lạnh. Một từ trường thay đổi sẽ tạo ra một điện trường thay đổi và ngược lại, cả hai được liên kết. Những trường thay đổi này tạo thành sóng điện từ. Sóng điện từ khác với sóng cơ ở chỗ chúng không cần môi trường để truyền. Điều này có nghĩa là sóng điện từ có thể truyền đi không chỉ qua không khí và vật liệu rắn mà còn qua chân không vũ trụ.

• Sóng điện từ hay sóng EM là sóng tạo ra do kết quả của sự dao động giữa điện trường và từ trường. Nói cách khác, sóng EM bao gồm các từ trường và điện dao động.

• Mô tả: sóng điện từ được khi điện trường tiếp xúc với từ trường. Do đó chúng được gọi là sóng ” điện từ“.Điện trường và từ trường của sóng điện từ vuông góc với nhau. Chúng cũng vuông góc với hướng của sóng EM.

Sóng điện từ có những đặc tính gì quan trọng?

• Đặc điểm chung của sóng điện từ là không có khối lượng, vận tốc bằng tốc độ ánh sáng. 

• Có thể truyền qua tất cả các môi trường, kể cả chân không. Sóng EM truyền với tốc đọ không đổi là 3.108 m/s. Là sóng duy nhất có thể truyền được trong chân không.

• Sóng điện từ có bản chất là sóng ngang; khi chúng lan truyền bằng cách thay đổi điện trường và từ trường luôn vuông góc với nhau.

• Điện tích tăng tốc có trách nhiệm tạo ra sóng điện từ.

• Sóng EM là sóng mang năng lượng.

• Một sóng điện từ không cần phương tiện để tuyên truyền hoặc đi từ nơi này đến nới khác. Mặt khác, sóng cơ học thì cần một phương tiện để di chuyển.

• Đặc tính vốn có của sóng điện từ là tần số của nó. Tần số của chúng không thay đổi nhưng bước sóng thay đổi khi sóng truyền từ môi trường này sang môi trường khác.

• Sóng điện từ tuân theo nguyên lý chồng chất.

• Vectơ ánh sáng ( hay còn gọi là vectơ điện) là lý do cho các hiệu ứng quang học do sóng điện từ.

• Sóng điện từ có bước sóng từ vài mét đến vài kilomet, thường được sử dụng trong sóng vô tuyến.

• Sóng điện từ phát ra có thể gây nhiễu các thiết bị khác; nó cũng ảnh hưởng đến sức khỏe của mọi người; cũng như với môi trường.

Ứng dụng của sóng điện từ là gì?

• Sóng điện từ có mặt khắp nơi trong tự nhiên. Bức xạ điện từ là một trong nhiều cách mà năng lượng truyền qua không gian. Nhiệt từ lửa cháy, ánh sáng từ mặt trời, tia X được bác sĩ sử dụng, cũng như năng lượng dùng để nấu thức ăn trong lò vi sóng đều là các dạng của sóng điện từ hay bức xạ điện từ.

• Một ví dụ rõ nhất của việc sử dụng sóng EM đó là các máy bộ đàm. Sử dụng trong các công nghệ hiện đại như đài phát thanh AM, FM.

• Các thiết bị như điện thoại không dây, điện thoại di động, máy mở cửa nhà để xe, mạng không dây, radar,…để truyền dữ liệu và tín hiệu. Tất cả các thiết bị này đều sử dụng sóng điện từ.

Có mấy loại sóng điện từ?

Sóng điện từ có 7 loại: sóng vô tuyến, hồng ngoại, vi sóng, ánh sáng nhìn thấy, tia cực tím, tia X và tia gamma.

• Sóng vô tuyến: sóng radio được phát ra bởi các đài phát thanh, đài truyền hình.

• Lò vi sóng: sóng viba được sử dụng để hâm nóng thức ăn.

• Bức xạ hồng ngoại là bức xạ nhiệt, chúng được sử dụng trong các thiết bị hồng ngoại và viễn thám trong điều kiện thời tiết.

• Ánh sáng nhìn thấy được: ánh sáng là phần duy nhất của phổ điện từ có thể nhìn thấy bằng mắt. Mắt cảm nhận được ánh sáng là sự kết hợp của một số màu có bước sóng khác nhau. Ánh sáng được tạo thành từ 7 màu: tím, chàm, xanh dương, xanh lá cây, vàng, cam và đỏ.

• Tia cực tím: được phát ra từ mặt trời và gây cháy nắng cho da. Chúng được sử dụng trong các đèn màu đen của Pháp, làm cho các vật thể phát sáng.

• Tia X-quang: được sử dụng trong y tế, chúng có thể xuyên qua da để nhìn thấy được cấu trúc xương bên trong cơ thể người.

• Tia Gamma: chúng được sản xuất trong các phòng thí nghiệm bằng cách bắn phá các hạt nguyên tử bằng proton và nơtron, hay trong các vụ nổ hạt nhân.

Kết luận

Thật tốt khi chúng ta có hiểu biết cơ bản về sóng điện từ là gì? Những đặc tính quan trọng của sóng điện từ là gì? Ứng dụng của sóng điện từ trong đời sống. Cảm ơn các bạn đã xem bài viết. Hy vọng rằng, qua bài viết có thể giúp các bạn có thêm một số kiến thức về sóng điện từ. Rất mong nhận được Like và Comment góp ý từ các bạn để bài viết được hoàn thiện hơn.

Bài viết tham khảo: