Tục mừng tuổi ngày Tết xưa và nay

T

ục mừng tuổi là một nét đẹp văn hóa ngày đầu năm mới.

Nét đẹp đầu năm

Theo một số nhà nghiên cứu, tục lì xì bắt nguồn từ Trung Quốc, tương truyền cứ đến đêm giao thừa, tất cả thần tiên đều phải về trời để phân công lại nhiệm vụ, ma quỷ lại có cơ hội tự do, có một loại yêu quái thường xuất hiện vào đêm giao thừa để xoa đầu trẻ con đang ngủ khiến lũ trẻ giật mình, khóc thét lên và sẽ bị bệnh.

Một lần, có mấy vị tiên đi ngang nhà kia, hóa thành những đồng tiền nằm bên chỗ đứa trẻ, khi yêu quái đến, những đồng tiền lóe sáng và chúng sợ hãi bỏ chạy. Phép lạ này lan truyền ra, rồi cứ Tết đến người ta thường bỏ tiền vào trong những chiếc túi màu đỏ tặng cho trẻ con giúp xua đuổi tà ma, cầu mong bình an cho đứa trẻ.

Tục mừng tuổi đã có từ lâu đời, trong tài liệu Việt Nam phong tục của Phan Kế Bính có nhắc tới: Cúng gia tiên xong thì con cháu mừng tuổi ông bà cha mẹ, lạy hai lạy. Ông bà cha mẹ mừng cho con cháu, mỗi đứa một vài xu hoặc một vài hào, gọi là tiền mừng tuổi.

Ở Việt Nam, mừng tuổi đã trở thành một nét văn hóa đẹp đầu năm mới, người ta thường đặt tiền vào chiếc phong bao nhỏ màu đỏ để mừng tuổi, với ý nghĩa cầu mong điều may mắn, tốt lành, xua đuổi ma quỷ; trẻ em thì hay ăn chóng lớn, học giỏi; người già thì mừng thọ, chúc sức khỏe dồi dào.

Tiền mừng tuổi nhận được trong ngày Tết còn gọi là tiền “mở hàng”. Xưa còn có lệ tiền cho vào phong bao phải là tiền lẻ (chứ không dùng tiền chẵn), ngụ ý tiền này sẽ sinh sôi nảy nở thêm nhiều. Số tiền trong phong bao lì xì không quan trọng số lượng, cả người nhận và trao lì xì đều trao nhau sự vui vẻ cho một ngày đầu năm mới đầy may mắn.

Có rất nhiều sự sáng tạo trong trang trí vỏ bao lì xì.

Nhiều sáng tạo

Mỗi dịp năm hết Tết đến, trong những lo toan, sắp xếp công việc gia đình để có một khởi đầu năm mới vẹn toàn thì việc chuẩn bị một món tiền nho nhỏ để mừng tuổi cho trẻ con là một việc rất quan trọng. Từ bao lâu nay, tục mừng tuổi đầu năm mới đã trở thành nét văn hóa đẹp mà người Việt Nam vẫn trân trọng, gìn giữ bởi nó còn mang một ý nghĩa tâm linh sâu sắc.

Ngày nay khi cuộc sống đã đủ đầy, tục mừng tuổi tuy không còn giữ nguyên “khuôn khổ” quy tắc và đã có sự sáng tạo thêm dưới nhiều hình thức nhưng vẫn còn đó ý nghĩa vốn có là trao nhau những ước vọng tốt đẹp ngày đầu năm mới.