Văn hóa doanh nghiệp là gì? Tầm quan trọng của văn hóa doanh nghiệp

Văn hóa doanh nghiệp đóng một vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của mỗi doanh nghiệp. Bất kỳ một doanh nghiệp nào nếu thiếu đi yếu tố văn hóa thì doanh nghiệp đó khó có thể tồn tại và phát triển được, đặc biệt trong giai đoạn hội nhập hiện nay. Vậy văn hóa doanh nghiệp là gì?

Văn hóa doanh nghiệp là gì?

Văn hóa doanh nghiệp là gì? Hiện nay, văn hóa doanh nghiệp đã trở thành một khái niệm hết sức quen thuộc và gần gũi với chúng ta. Ở mỗi nền văn hóa với nền tảng kiến thức khác nhau sẽ có một góc nhìn khác biệt về khái niệm này. Hiện có đến trên 300 định nghĩa khác nhau về văn hóa doanh nghiệp. Nhưng chung quy lại, chúng ta có thể hiểu:

Văn hóa doanh nghiệp là toàn bộ giá trị văn hóa được xây dựng nên trong suốt quá trình tồn tại và phát triển của một doanh nghiệp, từ đó trở thành các quy tắc, tập quán quen thuộc ăn sâu vào hoạt động của doanh nghiệp, đồng thời chi phối tình cảm, cách suy nghĩ và hành vi của mọi thành viên trong doanh nghiệp qua việc theo đuổi và thực hiện các mục đích.

Ví dụ, văn hóa của doanh nghiệp hay văn hóa của một công ty có thể được tìm thấy và phản ánh trong quy tắc ăn mặc, đồng phục nhân viên, giờ làm việc, logo của công ty hay trong tuyên bố sứ mệnh, chính sách của công ty…

Đồng thời, văn hóa doanh nghiệp, dù được định hình có chủ đích hay được phát triển một cách hữu cơ, đều đạt đến cốt lõi của hệ tư tưởng và thực tiễn của công ty, và ảnh hưởng trực tiếp đến mọi khía cạnh của doanh nghiệp.

Qua đó cho thấy, văn hóa doanh nghiệp tạo nên sự khác biệt của một doanh nghiệp và đó chính là tài sản vô hình, vô giá của mỗi doanh nghiệp.

Lịch sử hình thành văn hóa doanh nghiệp

Nhận thức về văn hóa doanh nghiệp hoặc tổ chức trong các doanh nghiệp và các tổ chức khác như các trường đại học đã xuất hiện vào những năm 1960. Thuật ngữ văn hóa doanh nghiệp phát triển vào đầu những năm 1980 và được biết đến rộng rãi vào những năm 1990. Văn hóa doanh nghiệp đã được các nhà quản lý, nhà xã hội học và các học giả khác sử dụng trong thời kỳ đó để mô tả đặc điểm của một công ty.

Điều này bao gồm niềm tin và hành vi tổng quát, hệ thống giá trị toàn công ty, chiến lược quản lý, giao tiếp và quan hệ của nhân viên, môi trường làm việc và thái độ. Văn hóa doanh nghiệp sẽ tiếp tục bao gồm những huyền thoại về nguồn gốc công ty thông qua các giám đốc điều hành (CEO) lôi cuốn, cũng như các biểu tượng trực quan như logo và nhãn hiệu.

Đến năm 2015, văn hóa doanh nghiệp không chỉ do người sáng lập, ban lãnh đạo và nhân viên của một công ty tạo ra mà còn chịu ảnh hưởng của văn hóa và truyền thống dân tộc, xu hướng kinh tế, thương mại quốc tế, quy mô công ty cũng như sản phẩm.

Có nhiều thuật ngữ liên quan đến các công ty bị ảnh hưởng bởi nhiều nền văn hóa, đặc biệt là trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự gia tăng tương tác quốc tế của môi trường kinh doanh ngày nay. Vì vậy, để tạo ra những trải nghiệm tích cực giữa các nền văn hóa và tạo điều kiện cho một nền văn hóa doanh nghiệp gắn kết và hiệu quả hơn, các công ty thường dành các nguồn lực chuyên sâu, bao gồm đào tạo chuyên ngành, để cải thiện các tương tác kinh doanh giữa các nền văn hóa.

Những ví dụ về văn hóa doanh nghiệp thành công

Có rất nhiều ví dụ về các công ty có văn hóa doanh nghiệp được xác định rõ ràng và đã mang đến cho họ những bài học lớn cũng như sự thành công trong tương lai. Dưới đây là một số ví dụ điển hình mà chúng ta có thể kể đến:

Google

Google là một trong những công ty có những tuyên ngôn về văn hóa doanh nghiệp tốt nhất. Với tư cách là một công ty, Google đã trở thành đồng nghĩa với văn hóa của mình trong nhiều năm, một công ty tạo ra môi trường cạnh tranh mà vẫn cho phép cân bằng tốt giữa công việc và cuộc sống. Mặc dù công ty có các đặc quyền như các chuyến đi của nhân viên, các bữa tiệc, tiền thưởng tài chính, bữa ăn miễn phí và môi trường làm việc tuyệt vời, nhưng đây không phải là điều làm nên văn hóa tuyệt vời. Thay vào đó, sự sẵn lòng, khả năng xem xét và liên tục đổi mới đã tạo nên một nền văn hóa phát triển để cuối cùng dẫn đến một doanh nghiệp thành công.

Facebook

Trong một ngành công nghiệp cạnh tranh có thể dễ dẫn đến một nơi làm việc căng thẳng, Facebook luôn cố gắng đảm bảo những điều tốt nhất cho nhân viên của mình. Cũng giống như Google, công ty cung cấp các tùy chọn kho, thực phẩm, không gian văn phòng mở và giặt là tại chỗ. Ngoài ra, Facebook đánh giá cao giá trị của giao tiếp cởi mở, phát triển cá nhân, học tập cũng như làm việc theo nhóm. Bằng cách mô tả văn hóa doanh nghiệp của mình như một thứ thúc đẩy nhân viên phấn đấu để cải thiện, công ty cung cấp một trong những ví dụ điển hình nhất về tuyên bố văn hóa công ty. 

Ikea

Ikea – nhà bán lẻ đồ nội thất và hàng gia dụng của Thụy Điển, có văn hóa doanh nghiệp dựa trên sự bình đẳng và hòa nhập, điều này đã giúp họ tạo dựng được danh tiếng tương tự trong số những khách hàng thường nói rằng họ đánh giá cao công ty và các sản phẩm của công ty vì những lý do đó.

Zappos

Nhà bán lẻ quần áo và giày trực tuyến này thuê nhân viên mới dựa trên sự phù hợp với văn hóa. Ban quản lý đã thiết lập văn hóa là gì và coi việc phù hợp với văn hóa là một khía cạnh quan trọng khi tuyển dụng. Văn hóa công ty Zappos mang lại kết quả là nhân viên hạnh phúc và những người này luôn đảm bảo khách hàng hài lòng.

Twitter

Twitter nhấn mạnh một môi trường làm việc tuyệt vời, đồng nghiệp thân thiện và một môi trường hướng tới đội ngũ. Công ty khuyến khích các cuộc họp trên sân thượng, các bữa ăn miễn phí cho nhân viên tại trụ sở chính, các kỳ nghỉ không giới hạn cho một số nhân viên, cùng các đặc quyền khác. Với một trong những ví dụ về tuyên bố văn hóa tốt nhất, Twitter có những nhân viên giỏi và yêu thích công việc họ làm. Kết quả là những nhân viên này hoàn thành công việc rất tốt và họ cảm thấy rằng những gì họ làm là quan trọng. 

Chevron

Trong một thế giới mà lịch trình bận rộn là đặc trưng của nơi làm việc, Chevron đã xác định văn hóa công ty nhấn mạnh vào sự an toàn của nhân viên, hỗ trợ lẫn nhau và nhân viên luôn quan tâm đến nhau. Công ty thúc đẩy hạnh phúc của nhân viên thông qua các chương trình hướng tới sức khỏe và nghỉ giải lao thường xuyên.

Như vậy, mỗi doanh nghiệp sẽ có những yếu tố văn hóa khác nhau và những ví dụ trên có thể giúp cho các nhà quản lý xác định văn hóa độc đáo của tổ chức họ, từ đó làm nên sự khác biệt cho riêng mình. 

Tầm quan trọng của việc phát triển văn hóa doanh nghiệp

Không thể phủ nhận tầm quan trọng của văn hóa doanh nghiệp đối với sự thành công của một công ty. Bằng cách định hình cách một doanh nghiệp tiến hành các hoạt động của mình và nhắc nhở nhân viên làm việc hướng tới các mục tiêu đã đặt ra, văn hóa này sẽ giúp thúc đẩy tăng trưởng. Dưới đây là một số lợi ích cho thấy giá trị của văn hóa doanh nghiệp. 

Giữ chân nhân viên

Một trong những lợi ích của văn hóa doanh nghiệp là nó giúp thúc đẩy việc giữ chân nhân viên. Một công ty có nền văn hóa tuyệt vời sẽ không chỉ thu hút được những nhân tài giỏi nhất trong ngành mà còn giữ được nhân viên lâu dài. Nhân viên yêu thích các công ty thúc đẩy sự phát triển của họ và cung cấp một môi trường làm việc tuyệt vời. Khuyến khích giao tiếp cởi mở và gắn kết cũng sẽ khiến nhân viên cảm thấy có giá trị và được đánh giá cao. Điều này cuối cùng giúp công ty tiết kiệm được rắc rối khi phải thuê và đào tạo nhân viên mới ngay bây giờ và sau đó.

Thương hiệu đại chúng lớn

Ngày nay, thương hiệu đại chúng của một công ty giúp nó thu hút và giữ chân khách hàng. Văn hóa công ty liên quan rất nhiều đến cách một doanh nghiệp thực hiện các giao dịch bên ngoài và kết nối với khách hàng. Một nền văn hóa mạnh mẽ sẽ thúc đẩy một mối quan hệ lành mạnh và tôn trọng với khách hàng cũng như các bên liên quan khác. Khi các bên liên quan liên kết công ty với các giá trị và hành vi tích cực, họ có nhiều khả năng kinh doanh và tin tưởng vào công ty này hơn.

Nâng cao hiệu suất

Tối đa hóa hiệu suất đảm bảo rằng các công ty khai thác tốt nhất những nhân tài mà công ty thuê. Văn hóa thị trường tập trung vào việc bắt tay vào kinh doanh, hoàn thành công việc và mang lại kết quả. Với văn hóa như vậy, nhân viên luôn hướng tới mục tiêu, hướng sự nỗ lực của họ vào việc thúc đẩy công ty đến gần hơn với mục tiêu của mình. Ngoài ra, ban lãnh đạo cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo rằng nhân viên có những gì họ cần để thực hiện trách nhiệm của họ. Kết quả là hiệu suất được nâng cao, đồng thời đảm bảo tăng trưởng cả về thị phần lẫn doanh thu.

Chất lượng

Một trong những lợi ích nổi bật nhất của văn hóa tổ chức là khả năng giúp các công ty cung cấp các sản phẩm và dịch vụ có chất lượng. Tập trung vào các tiêu chuẩn cao nhất và tạo ra bầu không khí lý tưởng cho công nhân để cung cấp các sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn cao, giúp đạt được sự hài lòng của khách hàng. Các tiêu chuẩn văn hóa về sự xuất sắc sẽ chuyển thành các sản phẩm và dịch vụ chất lượng, giúp công ty có được danh tiếng về chất lượng cao.

Cải thiện phúc lợi của nhân viên

Các giá trị và văn hóa của công ty đóng một vai trò quan trọng trong việc xác định cách nhân viên được đối xử và những đặc quyền mà họ nhận được. Các công ty có chương trình định hướng về sức khỏe và cân bằng công việc và cuộc sống tuyệt vời sẽ đảm bảo cải thiện sức khỏe của nhân viên. Tương tự như vậy, việc cung cấp chỗ cho sự tăng trưởng và phát triển của nhân viên là một bước tiến dài trong việc giúp có được một lực lượng lao động hạnh phúc và hài lòng. Các giá trị tốt nhất của công ty không bỏ qua sức khỏe thể chất và tinh thần của nhân viên khi căng thẳng về hiệu suất.

Kiến thức về tầm quan trọng của văn hóa trong môi trường kinh doanh giúp các nhà quản lý xác định các giá trị và văn hóa công ty một cách rõ ràng. Tuy nhiên, văn hóa công ty phải được thực hành để mang lại ý nghĩa cho nó. Các giá trị được xác định phải hướng dẫn hành vi của cả lãnh đạo và nhân viên. Bằng cách đó, văn hóa công ty sẽ bộc lộ trong các hoạt động và quy trình hàng ngày, và tất cả nhân viên sẽ dễ dàng hòa nhập với văn hóa công ty/  

Văn hóa doanh nghiệp có thể thay đổi không?

Thực tế, văn hóa doanh nghiệp là quá trình mà doanh nghiệp đúc kết, rút  kinh nghiệm để xây dựng nên nên hoàn toàn có thể thay đổi được. Theo thời gian, những người lãnh đạo doanh nghiệp có thể thay đổi, điều chỉnh một phần hoặc toàn bộ nội dung của văn hóa doanh nghiệp sao cho phù hợp với thực tế hiện tại và có thể phát triển thành công nhất.

Đồng thời, văn hóa doanh nghiệp sẽ có những giá trị cốt lõi, đây là yếu tố xuyên suốt và không thể thay đổi được nhưng cách thể hiện nó hoặc các yếu tố khách quan như công cụ sản xuất, thị trường… có thể thay đổi được để phù hợp với định hướng phát triển lâu dài của doanh nghiệp.

Vì vậy, để tồn tại và phát triển bền vững, doanh nghiệp nên có những điều chỉnh về tầm nhìn, chiến lược kinh doanh của mình để phù hợp với xu thế thị trường đang diễn ra. Việc thay đổi này sẽ kéo theo những thay đổi khác về nhân sự, quy chế nội bộ, đối tượng khách hàng…Và từ đó, văn hoá doanh nghiệp sẽ thay đổi.

Hướng dẫn xây dựng văn hóa doanh nghiệp

Văn hoá doanh nghiệp có thể được hình thành từ khi doanh nghiệp mới bắt đầu thành lập. Nhưng qua quá trình kinh doanh và hoạt động, để văn hoá có ảnh hưởng tích cực và hiệu quả, doanh nghiệp phải có phương án xây dựng văn hóa doanh nghiệp riêng cho công ty mình. Dưới đây là 11 bước xây dựng văn hóa doanh nghiệp mà doanh nghiệp bạn có thể tham khảo:

• Bước 1: Tìm hiểu môi trường và chiến lược của doanh nghiệp trong tương lai

• Bước 2: Xác định đâu là giá trị cốt lõi làm cơ sở cho thành công

• Bước 3: Xây dựng tầm nhìn mà doanh nghiệp sẽ hướng tới

• Bước 4: Đánh giá văn hóa hiện tại là gì và xác định những yếu tố văn hoá cần thay đổi

• Bước 5: Thu hẹp khoảng cách giữa những giá trị chúng ta hiện có và những giá trị chúng ta mong muốn

• Bước 6: Xác định vai trò của nhà lãnh đạo trong việc dẫn dắt thay đổi văn hóa

• Bước 7: Kế hoạch hành động (một trong những bước vô cùng quan trọng trong 11 bước)

• Bước 8: Tạo động lực cho sự thay đổi

• Bước 9: Khuyến khích động viên nhân viên trước những lợi ích mà sự thay đổi mang lại

• Bước 10: Thiết lập hệ thống khen thưởng phù hợp với văn hóa doanh nghiệp

• Bước 11: Đánh giá duy trì giá trị cốt lõi.

Chung quy lại, với mỗi tổ chức sẽ có một góc nhìn, cách tiếp cận khác nhau. Tuy nhiên, vấn đề căn cốt trong việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp vẫn là văn hóa ấy phải phù hợp với mục tiêu, chiến lược phát triển của doanh nghiệp.

Hy vọng bài viết này sẽ giúp cho bạn hiểu rõ hơn về khái niệm văn hóa doanh nghiệp là gì, cũng như những thông tin bổ ích liên quan có thể giúp doanh nghiệp của bạn phát triển tốt nhất. Đừng quên theo dõi website của chúng tôi để liên tục cập nhật thêm cho mình nhiều kiến thức mới khác. Chúc doanh nghiệp của bạn thành công và thịnh vượng trong tương lai!

Ngày cập nhật: 28-10-2021