Ý nghĩa hương vòng, nhang khoanh trong văn hóa tâm linh của người Việt

Hương vòng (nhang vòng) hay nhang khoanh là một vật phẩm cổ truyền của người châu Á trong đó có Việt Nam, thường thắp vào mỗi dịp lễ Tết hoặc giỗ Chạp. Những vòng hương nhỏ bé chứa đựng trong nó rất nhiều tầng nghĩa, Trầm Tuệ sẽ lý giải trong bài viết này để các bạn thêm trân trọng nét đẹp văn hóa của ông cha ta tự ngàn xưa.

Hương vòng là hương gì?

Hương vòng (nhang vòng) là cách gọi ngoài Bắc, trong Nam người dân quen gọi là nhang khoanh. Hương vòng có rất nhiều dòng, phân chia theo từng nguyên liệu. Trầm Tuệ là hương vòng từ Trầm hương, trên thị trường chủ yếu là hương vòng từ các loại thảo mộc thiên nhiên như rễ hương bài, hoàng đàn, quế,… Sau khi thu hoạch chúng sẽ được xay thành bột, trộn với keo của cây bời lời và cho vào máy nghiền mịn thành các sợi dày. Tiếp đó người thợ sẽ cuốn lại thành các khoanh tròn, theo từng vòng xoáy trôn ốc. Do hương được xếp từng vòng, từ nhỏ đến lớn theo hình tròn nên dân gian gọi là hương vòng, nhang khoanh. Hình tròn của hương vòng tượng trưng cho sự đầy đủ, sung túc; ngoài ra đây cũng là dòng sản phẩm hương nhang có thời gian cháy lâu nhất, nên xét trên yếu tố phong thủy có ý nghĩa là: “đầy đủ, sung túc, dài lâu”. 

Hương được xếp từng vòng, từ nhỏ đến lớn theo hình tròn nên dân gian gọi là hương vòng, nhang khoanh

Các tầng hương sẽ được nối với nhau bằng sợi chỉ đỏ, để tạo nên hình tháp khi cắm lên trụ hương. Quy trình sản xuất hương nhang vòng là bán thủ công nên cần đến những người thợ lành nghề và tâm huyết. Số lượng của các vòng hương hầu hết là số lẻ theo quan niệm xưa. Đây cũng là nguyên do vì sao khi sắp mâm lễ, mọi người thường cắm hoa, để quả và thắp hương theo các số 3-5-7-9.

Vào dịp lễ Tết sau khi thắp một nén nhang để xin phép chư vị Thần linh được mời gia tiên tiền tổ về nhà hưởng lễ, ăn Tết cùng con cháu thì hương vòng sẽ được thắp liên tục trên ban thờ. Điều này bắt nguồn từ suy nghĩ người âm nương theo hương khói để về nên cũng nhờ khói hương mới có thể ở lại trong gia đình. Ngoài ra trong 49 ngày người thân mới mất, để giữ bàn thờ của hương linh luôn ấm, trong nhà bớt đi khí lạnh mọi người cũng thường thắp hương vòng. Thời gian cháy đủ lâu để làm các công việc khác mà không cần phải luôn quan sát xem hương đã cháy hết chưa để thắp hương mới.

Hương vòng có bao nhiêu loại?

Như đã đề cập ở trên, hiện nay hương vòng được phân chia theo thành phần nguyên liệu. Ngoài ra người ta còn phân chia hương vòng theo thời gian cháy. Theo truyền thống, hương vòng là dòng sản phẩm có thời gian cháy lâu nhất. Phổ biến nhất là hai dòng 12 giờ và 24 giờ. Riêng dòng 72 giờ phù hợp dùng trong những lễ hội lớn hoặc trong 3 ngày Tết. Với thời gian cháy lâu, hương vòng (nhang khoanh) thường được sử dụng nhiều tại các địa điểm tín ngưỡng tôn giáo như chùa, đền, miếu, phủ để không gian tâm linh thêm phần thành kính và việc hương khói không bị gián đoạn.  

Hương vòng 12 giờ 

Hương vòng 12 giờ thường được chọn thắp trong các gia đình để duy trì thời gian cháy từ sáng tới tối là nhang vừa cháy hết. Dòng sản phẩm này là dòng phổ biến nhất cũng là dòng sản phẩm được nhiều người lựa chọn để thắp vào ngày rằm, mùng 1 và Tết Nguyên đán.

Hương vòng Trầm Tuệ 12 giờ 

Hương vòng 24 giờ 

Đây là dòng sản phẩm được nhiều người chọn dùng để thắp khi gia đình có tang sự, cần duy trì hương khói liên tục suốt ngày đêm để ban thờ không bị lạnh lẽo. Ngoài ra, hương vòng 24 giờ cũng là sản phẩm được chọn dùng nhiều trong các dịp lễ, Tết. Đặc biệt, trong thời gian đỉnh điểm dịch Covid-19 ở Sài Gòn, có một số khách hàng đã dùng sản phẩm này ngoài mục đích thắp trên ban thờ còn giúp làm ấm và tăng dương khí trong nhà.

Các tầng hương được nối với nhau bằng sợi chỉ đỏ, để tạo nên hình tháp khi cắm lên trụ hương

Hương vòng 72 giờ 

Với thời gian cháy lâu nhất kéo dài tới 3 ngày – sản phẩm hương vòng 72 giờ phù hợp cho ngày lễ Tết, làm vật phẩm cúng dường cho các ngôi Tam Bảo hoặc thắp ở miếu, phủ, điện. Trong nhiều ngôi chùa, đặc biệt các chùa ở phía Bắc thường hay thắp hương vòng; điều này giúp vị phụ trách hương đăng không phải để tâm, trông chừng thắp hương liên tục.

Hương vòng là một trong những nét văn hóa trong kiến trúc chùa, miếu của người Hoa ở Sài Gòn

Ý nghĩa của hương vòng, nhang khoanh

Trong văn hóa tâm linh của người Việt, nhang hương – những que bột cháy thơm luôn được chú trọng đầu tiên trong các nghi lễ cầu cúng theo phong tục truyền thống dân tộc. Hương nhang nói chung và hương vòng, nhang khoanh nói riêng từ xưa đã đi vào đời sống cộng đồng, với ý nghĩa là vật phẩm nối kết, tương thông với các cõi. Qua đó tưởng nhớ công đức và cảm tạ sự phù hộ độ trì của Trời Phật, thần linh, tổ tiên đối với con cháu trong mỗi gia đình Việt. 

Các sản phẩm nhang hương vòng được sản xuất hoàn toàn từ thành phần tự nhiên không chỉ bày tỏ lòng thành kính mà còn tạo ra sự thư giãn, thoải mái, hỗ trợ quá trình thiền định, yoga diễn ra nhập tâm hơn. So với các nguyên liệu thảo mộc làm hương vòng, Trầm hương đặc biệt từ nguồn gốc cho đến công dụng. Ngoài lợi ích về sức khỏe, Trầm hương với mùi thơm thanh tịnh sâu lắng còn giúp thanh lọc không khí trong gia đình. Trầm hương đẩy lùi các loại tà khí, âm khí xuất hiện trong điền trạch. Do đó nhiều gia đình duy trì thắp hương vòng thường xuyên để nhà cửa luôn được bảo vệ bởi dương khí từ trầm khỏi những khí xấu xâm nhập. 

Hương vòng của Trầm Tuệ được sản xuất từ 100% bột Trầm hương tự nhiên, trộn với keo của cây bời lời nên các khách hàng hoàn toàn yên tâm về chất lượng sản phẩm. Hương thơm dịu nhẹ thoang thoảng lan tỏa khắp không gian. Do không thêm bất kì hóa chất tạo mùi hay chất bảo quản nên dù thắp liên tục cũng không gây ra sự khó chịu cho cơ thể như các loại hương hóa chất. 

Tham khảo: