Văn minh Hy-La – nền tảng vững chắc của văn minh phương Tây – Kỳ III

Trong diễn trình lịch sử, Hy Lạp cổ đại là khởi đầu của lịch sử văn minh phương Tây. Xuất hiện muộn hơn các nền văn minh khác nhưng nhờ tiếp thu được nhiều giá trị từ Ai Cập và Lưỡng Hà cổ đại nên nền văn minh này vẫn phát triển mạnh mẽ và mang nhiều dấu ấn riêng biệt.

  Đại diện cho nền văn minh bùng cháy rực rỡ ấy chính là những dân cư sinh sống trên bán đảo Hy Lạp, những hòn đảo trong vùng biển Aegean, vùng duyên hải Địa Trung Hải, nam Italya và Thrace. Thời kỳ này, đã có hàng trăm vương quốc thành bang được hình thành, tuy chưa khi nào đi đến thống nhất về mặt chính trị, nhưng lại tương đối thống nhất với nhau về mặt dân tộc bản địa, ngôn từ, văn hóa truyền thống, phong tục. Những người Hy Lạp đã đi được rất xa so với những nền văn minh khác không chỉ trên con đường thẩm mỹ và nghệ thuật và văn hóa truyền thống mà còn về chính trị, quân sự chiến lược. Do đó, không riêng gì là khởi nguyên của lịch sử vẻ vang Hy Lạp cổ đại, bán đảo Hy Lạp còn là cái nôi sản sinh của nền văn minh phương Tây. Một trong những đặc thù điển hình nổi bật của bán đảo Hy Lạp cổ là nằm cạnh Bắc Phi và Tây Á. Điều này đã tạo nên một mối quan hệ mật thiết giữa Hy Lạp cổ đại và vùng Tiểu Á, cũng là nguyên do biến khu vực này trở thành nơi được tiếp thu nền văn minh nông nghiệp và đồng đen đến từ Tây Á sớm nhất châu Âu. Mặt khác, đất đai Hy Lạp không được phì nhiêu, không thuận tiện cho việc trồng cây lương thực, địa hình lại còn bị chia cắt thành nhiều vùng đồng bằng nhỏ hẹp nên người Hy Lạp cổ phải tận dụng những dải đất ven sông hoặc chạy dọc theo những sườn núi, vùng duyên hải và những đồng bằng nhỏ cho việc canh tác nông nghiệp. Cây trồng hầu hết là lúa đại mạch, lúa mì, ô liu, nho và những loại rau xanh. Do thực trạng đất chật người đông, lương thực luôn trở thành yếu tố bức thiết. Ngay từ rất sớm, xu thế lan rộng ra chủ quyền lãnh thổ, lấn chiếm ra bên ngoài đã hình thành trong tư tưởng của người Hy Lạp cổ đại. Nhưng bù lại, Hy Lạp có nhiều vũng, vịnh, thuận tiện cho việc kiến thiết xây dựng hải cảng nên người Hy Lạp khai thác triệt để nhằm mục đích tăng nhanh hoạt động giải trí mậu dịch với những vương quốc khác trên quốc tế, cùng với việc tiếp thu những tư tưởng mới từ đó thôi thúc ngành thương nghiệp tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ. Ở đây còn có nhiều tài nguyên dễ khai thác như đồng, vàng, bạc … tạo điều kiện kèm theo thuận tiện cho nghề luyện kim và kinh doanh. Do đó, kinh tế tài chính Hy Lạp cổ đại chú trọng tăng trưởng về công, thương nghiệp hơn nông nghiệp, nhất là kinh doanh đường thủy. Đây chính là nguyên do quan trọng giúp nền văn minh Hy Lạp cổ đại tuy tăng trưởng sau văn minh Ai Cập, nhưng người Hy Lạp trong quy trình ngang dọc trên Địa Trung Hải cũng nhanh gọn tiếp thu được nhiều điều hay từ Ai Cập và Lưỡng Hà.   Trong những dân tộc bản địa sống ở thời kỳ cổ đại, dân tộc bản địa Hy Lạp đại diện thay mặt cho niềm tin của người phương Tây. Người Hy Lạp ca tụng con người như một sinh vật quan trọng nhất của thiên hà và không chịu phục tùng sự sai khiến của những thầy tu, bạo chúa hay kiêm nhường thần thánh. Họ tôn vinh niềm tin tự do tìm kiếm và đặt kỹ năng và kiến thức lên trên niềm tin. Chính tư tưởng này đã đưa nền văn minh Hy Lạp lên đỉnh điểm nhất trong quốc tế cổ đại. Văn minh Hy Lạp cổ đại đã ảnh hưởng tác động can đảm và mạnh mẽ đến ngôn từ, chính trị, mạng lưới hệ thống giáo dục, triết học, khoa học, thẩm mỹ và nghệ thuật và kiến trúc của quốc tế cận đại, thôi thúc trào lưu Phục Hưng tại Tây Âu cũng như làm sống lại những trào lưu tân Cổ điển tại châu Âu và châu Mỹ thế kỷ XVIII và XIX. Dưới thời Vua Alexandros Đại đế của Vương quốc Macedonia, người Hy Lạp đã có những cuộc bành trướng rộng khắp sang Ai Cập, Ba Tư và Ấn Độ. Những cuộc chinh phục của ông đã dẫn tới sự định cư và thống trị của người Hy Lạp tại nhiều vùng đất xa xôi, từ đó, tác động ảnh hưởng văn hóa truyền thống của Hy Lạp càng lan rộng hơn khi nào hết. Trước khi vinh quang Hy Lạp khởi đầu phai mờ, thì một nền văn minh khác – văn minh La Mã – bắt nguồn từ văn minh của người Hy Lạp đã nhen nhóm hình thành trên hai bờ sông Tiber ở Italy. Khi quyền lực tối cao La Mã tăng dần và dần chứng minh và khẳng định uy thế so với quốc tế văn minh, vinh quang Hy Lạp đã trở thành ký ức.

  Văn minh La Mã được hình thành trên bán đảo Ý ( Italia ). Đây là một dãi đất dài và hẹp giống hình chiếc ủng vươn dài từ lục địa ra biển Địa Trung Hải với diện tích quy hoạnh khoảng chừng 300.000 km2. Không chỉ thừa kế văn minh của người Hy Lạp thời cổ đại, người La Mã còn có những góp phần đáng kể, tạo thành nền văn minh rực rỡ riêng của mình. Về đặc thù dân cư, những người xuất hiện sớm nhất ở trên bán đảo Ý ( Italia ) được gọi là Italiot, trong đó bộ phận sống trên đồng bằng Latium được gọi là người Latinh, ngoài những còn có 1 số ít nhỏ người gốc Gôloa, gốc Hy Lạp. Nơi này có nhiều đồng bằng, tương đối thuận tiện cho việc tăng trưởng nông nghiệp, trong lòng đất lại chứa nhiều tài nguyên, thuận tiện cho nghề luyện kim. Địa hình ở đây không bị chia cắt, tạo điều kiện kèm theo cho sự thống nhất. Bờ biển ở phía nam bán đảo có nhiều vịnh, cảng tạo điều kiện kèm theo để tăng trưởng thương nghiệp, tuy nhiên người La Mã không tận dụng được lợi thế này. Trong phần đông chiều dài lịch sử vẻ vang, người La Mã sống đa phần bằng nghề nông do có điều kiện kèm theo tiếp xúc với những nền văn minh tăng trưởng sớm ở phương Đông. Họ không hứng thú với sự tìm tòi tri thức qua việc mua và bán, trao đổi với những dân tộc bản địa khác. Đó là một trong những nguyên do khiến nền văn minh La Mã có tầm tác động ảnh hưởng hạn hẹp hơn Hy Lạp. Bởi người La Mã tập trung chuyên sâu vào những chiến dịch quân sự chiến lược gần như là từ lúc họ định cư trên vùng đất Ý ( Italia ), nguyên do bởi họ buộc phải bảo vệ mình chống lại những cuộc xâm lược của ngoại bang trong suốt tiến trình lịch sử dân tộc. Để hiểu thâm thúy về sự hưng thịnh và suy vong của những nền văn minh Hy Lạp và La Mã phải kể đến hai bộ phim tầm cỡ là “ Alexander Đại Đế ”, “ Spartacus ” thuộc tủ phim Nền tảng đổi đời do quản trị Đặng Lê Nguyên Vũ tuyển chọn từ những bộ phim hay nhất của mọi thời đại. Ngoài ra, để hiểu biết mang đặc thù nền tảng về những nền văn minh của trái đất và hiểu thâm thúy hơn về nền văn minh Hy Lạp – La Mã, Nhà Sáng lập – quản trị Tập đoàn Cafe Trung Nguyên Legend Đặng Lê Nguyên Vũ tận tâm, thận trọng, tuyển chọn từ hàng triệu cuốn sách, từ hàng ngàn tấm gương danh vĩ nhân thành công xuất sắc nhất của trái đất với những tác phẩm tiêu biểu vượt trội viết về lịch sử vẻ vang văn minh trái đất như : “ Nguồn gốc văn minh ” ( Will Durant ), “ Văn minh phương Tây và phần còn lại của quốc tế ” ( Niall Ferguson ), “ Sự va chạm của những nền văn minh và sự tái lập trật tự quốc tế ” ( Samuel Huntington ), “ Nền văn minh và sự bất mãn của nó ” ( Sigmund Freud ), “ Lược sử loài người ” ( Yuval Noah Harari ), “ Những ghi chép của Hippocrates ” ( Hippocrates ) … cùng nhiều cuốn sách quý khác. Tủ sách nền tảng Đổi đời gồm hơn 100 đầu sách quý, thấm đẫm tư duy biện chứng, tuần hoàn liên thông từ lập thuyết đến thực hành thực tế, hợp nhất tinh hoa của toàn thể trái đất về 12 nghành căn cốt nhất : Khoa học, Triết học, Huyền học, Y học, Võ học, Kinh tài học, Chính trị học, Đạo đức học, Xã hội học, Mỹ học, Âm thanh học và Ngôn ngữ học nhằm mục đích khuyến khích việc học hỏi, tiếp thu và ứng dụng tinh hoa tri thức quả đât. Từ đó, chuyển hóa sức mạnh tri thức thành sức mạnh vật chất, sức mạnh sức khỏe thể chất và sức mạnh niềm tin giúp mỗi cá thể rút ngắn con đường đi đến thành công xuất sắc và niềm hạnh phúc đích thực.  

Văn minh không phải bất tử và cũng không thể đột nhiên vươn đến đỉnh cao mà phải phát triển từng bước một, có tính chất kế thừa ở mỗi thế hệ. Sự thành công của nền văn minh Hy-La được kiến tạo nên từ những giá trị cốt lõi như sự hiểu biết, nỗ lực học hỏi và sáng tạo không ngừng nghỉ cùng chiến lược đúng đắn – tinh thần đoàn kết và tầm ảnh hưởng rộng lớn. Nhưng cuối cùng, nền văn minh ấy cũng lụi tàn khi một trong những giá trị cốt lõi mất đi hoặc gián đoạn trong một thời gian dài. Nguyên nhân không chỉ bởi sự suy đồi, ích kỷ, mù quáng của con người khiến sự ảnh hưởng không còn; khi học hỏi còn hạn chế, thiên lệch không đồng nhất giữa các lĩnh vực trong đời sống xã hội; thêm vào đó là tầm nhìn hạn hẹp còn thiên về lợi ích cá nhân hơn quốc gia, dân tộc và không tìm được sự đồng điệu, gắn kết tinh thần của cả cộng đồng, mà thay vào đó những cuộc nội chiến, chiến tranh xâm lược để phân chia quyền lực và ảnh hưởng đã kéo cả hai nền văn minh cổ đại xuống bờ vực thẳm. Dẫu vậy, nền văn minh Hy-La đã đóng góp cho nhân loại nhiều phát kiến vĩ đại, tạo nền tảng vững chắc, có tầm ảnh hưởng đến mọi lĩnh vực của văn minh phương Tây cổ đại trong suốt chiều dài lịch sử của châu Âu. Bởi đến giờ con người vẫn không ngừng học hỏi, bổ sung và hoàn thiện những tri thức từ những nền văn minh này; đảm bảo sự đi lên của tinh hoa nhân loại, bởi sự thịnh vượng của nhân loại không chỉ đến từ một nền tảng mà phải đến từ tư duy luôn vận động và phát triển.

(Đón đọc kỳ sau: Văn minh Ai Cập – một trong những cái nôi của nền văn minh nhân loại.)

P.V

Source: https://mix166.vn
Category: Văn Hóa