Bài viết cung cấp kiến thức cơ bản về đặc điểm dân số và cơ cấu dân số nước ta, kết hợp giải đáp chi tiết một số câu hỏi tự luận cuối bài giúp các em củng cố kiến thức.

BÀI 2 : DÂN SỐ VÀ GIA TĂNG DÂN SỐ

A. KIẾN THỨC CƠ BẢN.

I. Số dân.

– Số dân : 79,7 triệu người ( năm 2002 ) .- Nước Ta là nước đông dân, đứng thứ 3 ở Khu vực Đông Nam Á và thứ 14 trên quốc tế .

II. Gia tăng dân số.

– Gia tăng dân số nhanh .- Nguyên nhân : Tỉ lệ gia tăng tự nhiên cao .- Hậu quả : gây sức ép so với tài nguyên môi trường tự nhiên, chất lượng đời sống và xử lý việc làm, …- Biện pháp : Trong những năm gần đây nhờ thực thi tốt chủ trương dân số ( kế hoạch hoá mái ấm gia đình ) nên tỷ suất gia tăng tự nhiên của dân số có xu thế giảm. Tuy nhiên, mỗi năm dân số vẫn tăng thêm khoảng chừng 1 triệu người .- Tỷ lệ gia tăng dân số tự nhiên khác nhau giữa những vùng :+ Thành thị, đồng bằng : gia tăng tự nhiên cao .+ Nông thôn, miền núi : gia tăng tự nhiên thấp .

III. Cơ cấu dân số.

– Cơ cấu dân số trẻ .- Cơ cấu dân số theo độ tuổi : đang có sự đổi khác+ Tỉ lệ trẻ nhỏ ( 0 – 14 tuổi ) : chiếm tỉ trọng cao và giảm xuống .+ Tỉ lệ người trong độ tuổi lao động ( 15 – 59 tuổi ) và trên độ tuổi lao động ( trên 60 tuổi ) : tăng lên .- Tỉ số giới tính mất cân đối, do tác động ảnh hưởng của cuộc chiến tranh lê dài. Cuộc sống hoà bình đang kéo tỉ số giới tính tiến tới cân đối hơn .- Tỉ số giới tính ở một địa phương còn chịu tác động ảnh hưởng mạnh bởi hiện tượng kỳ lạ chuyển cư :+ Thấp ở những luồng xuất cư : đồng bằng sông Hồng .+ Cao ở những luồng nhập cư : Tây Nguyên, những tỉnh Quảng Ninh, Bình Phước

B. BÀI TẬP.

Câu hỏi 1 trang 10 sgk Địa lí 9:

            Dựa vào hình 2.1 hãy cho biết số dân và tình hình gia tăng dân số của nước ta.

Trả lời:

* Số dân : năm 2002 số dân nước ta là 79,7 triệu người, đứng thứ 14 quốc tế .* Tình hình gia tăng dân số của nước ta :- Dân số nước ta tăng nhanh và liên tục trong quy trình tiến độ 1954 – 2003 : từ 23,8 triệu người lên 80,9 triệu người ( tăng gấp 3,5 lần ) .- Tỉ lệ gia tăng tự nhiên : có khuynh hướng giảm nhưng còn nhiều dịch chuyển+ Giai đoạn 1954 – 1960 : gia tăng tự nhiên tăng đột biến và cao nhất ( từ 1,1 % lên 3,9 % ) .Đây là thời kì “ bùng nổ dân số ” ở nước ta .+ Giai đoạn 1960 – 2003 : gia tăng tự nhiên có xu thế giảm dần nhờ tác dụng của chủ trương dân số kế hoạch hóa mái ấm gia đình ( từ 3,9 % xuống 1,4 % ) .

Câu hỏi 2 trang 10 sgk Địa lí 9:

            Phân tích ý nghĩa của việc giảm tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên và sự thay đổi cơ cấu dân số nước ta.

Trả lời:

            * Ý nghĩa của việc giảm tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên và sự thay đổi cơ cấu dân số nước ta:

+ Giảm sức ép về yếu tố y tế, giáo dục, nhà ở … cho người dân, đặc biệt quan trọng ở khu vực đô thị .

            + Vấn đề việc làm cho lao động được giải quyết, giảm tình trạng thất nghiệp.

+ Chất lượng đời sống dân cư nâng cao, từ đó trình độ văn hóa truyền thống ( trình độ dân trí ) cũng nâng lên .+ Giảm bớt những tệ nạn xã hội .+ Cải thiện thực trạng ô nhiễm thiên nhiên và môi trường do rác thải hoạt động và sinh hoạt, bảo vệ nguồn tài nguyên .

Câu hỏi 3 trang 10 sgk Địa lí 9:

            Dựa vào bảng số liệu dưới đây:

Bảng 2.3. Tỉ suất sinh và tỉ suất tử của dân số nước ta, thời kì 1979 – 1999

            – Tính tỉ lệ (%) gia tăng tự nhiên của dân số qua các năm và nêu nhận xét.

            – Vẽ biểu đồ thể hiện tình hình gia tăng tự nhiên của dân số ở nước ta thời kì 1979 -1999.

Trả lời:

* Tính tỉ lệ ( % ) gia tăng tự nhiên của dân số qua những năm và nêu nhận xét .Ta có tác dụng bảng sau :

* Nhận xét :

            Tỉ lệ gia tăng tự nhiên nước ta giai đoạn 1979 -1999 giảm nhanh từ 2,53% xuống còn 1,43% (giảm 1,1%)

* Vẽ biểu đồ : lựa chọn biểu đồ đường bộc lộ tỉ suất sinh thô và tỉ suất tử thô, khoảng chừng giữa hai đường là tỉ lệ gia tăng tự nhiên .

Tất cả nội dung bài viết. Các em hãy xem thêm và tải file chi tiết dưới đây:

Source: https://mix166.vn
Category: Cộng Đồng