Thị trường vàng năm 2021: Góc nhìn người trong cuộc

Năm 2021 tận mắt chứng kiến dịch chuyển mạnh của giá vàng quốc tế, khi những yếu tố trái chiều cùng lúc tác động ảnh hưởng đến thị trường. Ngoài diễn biến thị trường quốc tế, thị trường vàng tại Việt Nam còn chịu ảnh hưởng tác động của chủ trương và tình hình cung – cầu trong nước .Một ngày cuối năm, VnEconomy đã có cuộc phỏng vấn với ông Nguyễn Thành Long, quản trị Thương Hội Kinh doanh vàng Việt Nam ( VGTA ), để cùng nhìn lại những dấu ấn của thị trường vàng trong năm qua .

LÝ DO VÀNG Ở VIỆT NAM ĐẮT HƠN THẾ GIỚI

Theo ông, đâu là lý do khiến giá vàng biến động mạnh trong 2021?

Có thể nói, giá vàng thế giới đã có thêm một năm biến động rất mạnh và khó lường, ngay cả đối với những người lâu năm trong nghề cũng bất ngờ.

Đầu năm, giá vàng quốc tế còn ở vùng 1.950 USD / oz, đến tháng 3 đã rớt về dưới 1.700 USD / oz. Sau đó, giá vàng tái lập mốc 1.900 USD / oz vào tháng 6 rồi tụt về vùng 1.700 USD / oz vào tháng 9. Tháng 11, giá vàng vọt lên gần 1.900 USD / oz lần nữa, rồi giảm về vùng 1.800 USD / oz trong những ngày cuối năm .Giá vàng trong nước cũng giằng co theo giá vàng quốc tế, tuy nhiên mức độ dịch chuyển có chậm hơn. Đầu năm, giá vàng miếng SJC bán ra trên thị trường là hơn 55 triệu đồng / lượng, cuối năm là hơn 61 triệu đồng / lượng .Tính cả năm, giá vàng quốc tế giảm trên 8 %, nhưng giá vàng trong nước tăng khoảng chừng 6 triệu đồng / lượng. Dù vậy, so với năm 2020, giá vàng năm nay tăng ít hơn. Năm ngoái, giá vàng quốc tế tăng 24 %, còn giá vàng trong nước tăng hơn 13 triệu đồng / lượng, tương tự mức tăng 31 % .Những nguyên do chính dẫn tới dịch chuyển giá vàng năm nay là đại dịch Covid-19, tình hình lạm phát kinh tế, và chủ trương tiền tệ của những ngân hàng nhà nước TW lớn .Sau khi suy thoái và khủng hoảng do Covid trong năm ngoái, kinh tế tài chính quốc tế đã hồi sinh trong năm nay, với sự phục sinh diễn ra đặc biệt quan trọng mạnh ở Trung Quốc trong nửa đầu năm và ở Mỹ và châu Âu sau đó. Khi kinh tế tài chính hồi sinh, những nhà đầu tư có khuynh hướng rót vốn vào những gia tài có độ rủi ro đáng tiếc cao hơn như CP và những hàng hoá cơ bản. Khi đó, những kênh góp vốn đầu tư bảo đảm an toàn như vàng ít được ưu thích hơn .Sau thời hạn theo đuổi chủ trương tiền tệ siêu lỏng lẻo để vực dậy kinh tế tài chính, những ngân hàng nhà nước TW lớn như Cục Dự trữ Liên bang Mỹ ( Fed ), Ngân hàng Trung ương châu Âu ( ECB ), hay Ngân hàng Trung ương Anh ( BOE ) … mở màn tính đến việc thắt chặt chủ trương tiền tệ để chống lại vận tốc leo thang chóng mặt của Ngân sách chi tiêu. Kỳ vọng thắt chặt chủ trương tiền tệ cũng là một tác nhân gây nhiều áp lực đè nén giảm giá so với vàng .Ngoài ra, vàng còn chịu sức ép giảm giá từ xu thế tăng giá của đồng USD trong năm nay. Tính từ đầu năm, đồng USD đã tăng giá hơn 7 % so với một rổ gồm 6 đồng xu tiền chủ chốt khác .Chưa kể, vàng còn phải cạnh tranh đối đầu với tiền ảo. Đồng Bitcoin đã liên tục lập kỷ lục giá, có lúc lên gần 69.000 USD. Nhiều tiền ảo khác cũng tăng giá phi mã .Nhưng ngược lại, giá vàng năm nay được tương hỗ bởi nhu yếu phòng chống lạm phát kinh tế. Như ở Mỹ, lạm phát kinh tế đang cao nhất gần 4 thập kỷ. Mặt khác, do đại dịch vẫn diễn biến phức tạp nên nhu yếu phòng ngừa rủi ro đáng tiếc của những nhà đầu tư quốc tế vẫn còn lớn. Nhiều ngân hàng nhà nước TW cũng mua vàng để tăng dự trữ vương quốc .Với những yếu tố ảnh hưởng tác động trái chiều như vậy, giá vàng đã có một năm dịch chuyển giằng co rất mạnh chứ không tăng hay giảm theo một chiều .Thị trường vàng năm 2021: Góc nhìn người trong cuộc - Ảnh 1

Chênh lệch giữa giá vàng ở Việt Nam và giá vàng trên thị trường thế giới đã tăng nhiều trong năm nay, gần đây lên tới 12 triệu đồng/lượng. Có ý kiến cho rằng vàng ở Việt Nam “đắt nhất thế giới”. Ông có bình luận như thế nào, thưa ông?

Đầu năm, giá vàng miếng SJC kinh doanh bán lẻ cao hơn giá vàng quốc tế khoảng chừng 2-3 triệu đồng / lượng. Cuối năm, chênh lệch là hơn 10 triệu đồng / lượng, có lúc chênh 12 triệu đồng / lượng. Ở những vương quốc khác, như Ấn Độ, Trung Quốc hay Nước Singapore, giá vàng trong nước chỉ chênh quốc tế vài USD / oz, quy đổi ra chỉ tương tự vài chục nghìn đồng mỗi lượng .Chênh lệch lớn phần nào phản ánh thực trạng chênh lệch giữa nhu yếu và nguồn cung vàng tại thị trường trong nước. Nguồn cung vàng chưa cung ứng được nhu yếu của những doanh nghiệp trong nước, để họ cung ứng nhu yếu của người dân và nhà đầu tư, nên giá vàng bị đẩy lên cao .Đã gần 10 năm nay những doanh nghiệp vàng không được cấp phép nhập khẩu vàng nguyên vật liệu. Các doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức đẹp có nhu yếu lớn về vàng nguyên vật liệu, nhưng chủ trương của nhà nước là giảm nhập siêu để tăng dự trữ ngoại hối nên Ngân hàng Nhà nước vẫn không cấp phép cho nhập khẩu vàng nguyên vật liệu .Ngoài ra, công tác làm việc chống buôn lậu vàng qua biên giới cũng được tăng cường trong năm nay, nên nguồn vàng nhập lậu vào Việt Nam bị siết lại .Nguồn cung vàng hạn chế, nhưng doanh nghiệp vẫn phải mua vàng nguyên vật liệu trên thị trường để sản xuất vàng trang sức đẹp mỹ nghệ và người dân vẫn giữ tâm ý mua vàng tích trữ. Tình trạng cầu lớn hơn cung làm cho giá vàng trong nước liên tục cao hơn quốc tế .Tôi muốn chú ý quan tâm thêm là mức chênh lệch lớn hơn nằm ở vàng miếng SJC, còn những mẫu sản phẩm vàng 999,9 khác lúc bấy giờ chỉ chênh khoảng chừng 4-5 triệu đồng / lượng so với giá vàng quốc tế. Giá vàng miếng SJC đã tăng cao từ 10 năm nay chứ không riêng gì năm nay, vì Ngân hàng Nhà nước không sản xuất thêm vàng miếng để tăng cung cho thị trường. Và theo pháp luật của Nghị định 24, những ngân hàng nhà nước thương mại và doanh nghiệp hiện đều không được sản xuất vàng miếng .

Đối với vàng trang sức-mỹ nghệ, doanh nghiệp phải mua vàng nguyên liệu trên thị trường trong nước với giá cao để làm đầu vào, dẫn tới giá bán sản phẩm của các doanh nghiệp đương nhiên cũng phải cao hơn thế giới.

NẮM GIỮ VÀNG VẪN CÓ LỢI

Với giá vàng trong nước đắt hơn nhiều so với thế giới, ông có cho rằng người dân hiện nay không còn mặn mà với việc đầu tư vàng? Nếu so với những kênh đầu tư khác như bất động sản, chứng khoán, gửi tiết kiệm… trong năm nay, ông có cho rằng giữ vàng là hiệu quả?

Người dân Việt Nam từ trước nay vẫn giữ thói quen tích trữ vàng, đặc biệt quan trọng, người dân Nam Bộ. Còn khi người dân mua vàng tích trữ họ ít chăm sóc chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế. Nếu nắm giữ vàng vĩnh viễn, thì 1 lượng vàng mua vào đầu năm 2019 là 36 triệu đồng / lượng đến nay bán ra 61 triệu đồng / lượng. Như vậy, mức chênh lệch lên đến 25 triệu đồng .Đối với nhà đầu tư, họ địa thế căn cứ vào dịch chuyển của giá vàng để ra quyết định hành động mua, bán. Năm nay diễn biến giá vàng phức tạp, nên càng tạo ra thời cơ cho nhà đầu tư. Thị trường không không thay đổi luôn là thời cơ cho họ, còn thị trường không thay đổi thì nhà đầu tư ít có thời cơ, vì chênh lệch giữa giá mua vào và bán ra mỗi lượng vàng không nhiều, nhà đầu tư chỉ có thời cơ kiếm lời khi giá vàng có “ sóng ” .Còn so với những nhà kinh doanh vàng, khi giá vàng dịch chuyển, chênh lệch giá mua-bán cũng kéo giãn rộng, có khi lên tới cả triệu đồng mỗi lượng, cũng là thời cơ để kiếm doanh thu tốt hơn .Trong lúc lãi suất vay tiết kiệm ngân sách và chi phí thấp, bất động sản và sàn chứng khoán là những kênh góp vốn đầu tư có nhiều thời cơ trong năm nay. Nhưng vàng cũng là một kênh mà nhà đầu tư hoàn toàn có thể đạt mức doanh thu mê hoặc trong năm nay nếu căn được chuẩn xác thời gian mua, bán .Thị trường vàng năm 2021: Góc nhìn người trong cuộc - Ảnh 2

Theo ông, chính sách quản lý thị trường vàng mà Ngân hàng Nhà nước theo đuổi mấy năm qua đã phát huy tác dụng như thế nào?

Phải khẳng định chắc chắn rằng sau Nghị định 24/2012 / NĐ-CP ngày 3/4/2012 của nhà nước về quản trị hoạt động giải trí kinh doanh thương mại vàng, Ngân hàng Nhà nước đã thực thi hiệu suất cao chủ trương quản trị thị trường vàng. Nhờ đó, nhu yếu góp vốn đầu tư vàng đã giảm và người dân tuy có nhu yếu mua vàng tích trữ nhưng không lớn như trước kia .Cùng với đó, thị trường vàng trong nước đã được tổ chức triển khai, sắp xếp lại một cách ngặt nghèo. Không còn những cơn sốt mà người dân đổ xô đi mua vàng, ảnh hưởng tác động dịch chuyển của giá vàng đến không thay đổi kinh tế tài chính vĩ mô được hạn chế, thực trạng vàng hóa trong nền kinh tế tài chính được ngăn ngừa, vàng miếng không còn được sử dụng làm phương tiện đi lại giao dịch thanh toán …Ngân hàng Nhà nước không được cho phép những ngân hàng nhà nước thương mại kêu gọi, cho vay vàng, sử dụng vàng làm gia tài có và đưa vào bảng cân đối gia tài. Nhờ đó, thị trường vàng được tạo điều kiện kèm theo tăng trưởng không thay đổi và không bị chi phối hay tinh chỉnh và điều khiển bởi nguồn vàng kêu gọi của những ngân hàng nhà nước thương mại .Ngoài ra, những doanh nghiệp kinh doanh thương mại vàng đã triển khai tốt những lao lý của Nhà nước về kinh doanh thương mại mua và bán vàng miếng và đã có sự chuyển biến tích cực về tổ chức triển khai tăng trưởng sản xuất vàng trang sức đẹp – mỹ nghệ và mua và bán vàng miếng theo đúng qui định của Ngân hàng Nhà nước. Nhiều doanh nghiệp đã góp vốn đầu tư hàng chục, hàng trăm tỷ đồng để sản xuất vàng trang sức đẹp – mỹ nghệ. Đồng thời, lao động ngành vàng cũng đã được tổ chức triển khai lại theo hướng giảm kinh doanh thương mại vàng miếng và tăng sản xuất, kinh doanh thương mại vàng trang sức đẹp – mỹ nghệ .Đặc biệt, từ khi có Nghị định 24 đến nay, việc quản lý và điều hành của Ngân hàng Nhà nước được thực thi theo hướng để thị trường tự điều tiết cung – cầu theo xu thế của chủ trương. Nhờ đó, nhà nước không phải chi ngoại tệ nhập khẩu vàng để can thiệp thị trường như trước đây. Kết quả quản lý thị trường vàng hài hòa và hợp lý và rất có hiệu suất cao này của Ngân hàng Nhà nước trong nhiều năm qua đã góp thêm phần làm tăng dự trữ ngoại hối .

5 ĐỀ XUẤT CỦA DOANH NGHIỆP KINH DOANH VÀNG

Ông có đề xuất gì với các cơ quan quản lý về công tác quản lý thị trường vàng trong thời gian tới?

Trước hết, VGTA đề nghị đưa sản xuất, kinh doanh vàng trang sức-mỹ nghệ khỏi danh mục kinh doanh có điều kiện tại Phụ lục IV, Luật Đầu tư năm 2020, bởi lẽ không giống như vàng miếng, vàng trang sức-mỹ nghệ là hàng hoá bình thường.

Thứ hai, chúng tôi đề nghị Chính phủ ban hành nghị định mới thay thế Nghị định 24 vì nghị định này đã áp dụng suốt 10 năm qua và  không còn phù hợp với yêu cầu đổi mới về chính sách quản lý kinh tế của Nhà nước.

Thứ ba, chúng tôi đề nghị Ngân hàng Nhà nước xem xét cho phép doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức được nhập khẩu vàng nguyên liệu. Khi mới ban hành Nghị định 24, thị trường vàng còn bất ổn, Ngân hàng Nhà nước phải xử lý theo tình thế chưa thể cấp giấy phép nhập khẩu vàng nguyên liệu cho các doanh nghiệp. Hiện nay, thị trường vàng tương đối ổn định nên việc xem xét cấp giấy phép nhập khẩu cho doanh nghiệp là cần thiết, không nên tiếp tục kéo dài thêm “giải pháp tình thế” đã áp dụng trong suốt 10 năm qua.

Thứ tư, Hiệp hội đề nghị Ngân hàng Nhà nước không một mình giữ quyền sản xuất vàng miếng vì không có ngân hàng trung ương trên thế giới nào sản xuất vàng miếng cả. Thay vào đó, Ngân hàng Nhà nước, có thể xem xét cho một số ngân hàng thương mại hoặc doanh nghiệp được sản xuất vàng miếng để cung ứng cho thị trường. Điều này phù hợp với thông lệ quốc tế và sẽ giúp giảm chênh lệch giá vàng miếng trong nước và quốc tế.

Thứ năm, về thuế xuất khẩu vàng trang sức thì đề nghị Bộ Tài chính đưa về 0% như cũ, thay vì tăng lên 1% như ban hành mới đây, để khuyến khích xuất khẩu, tái tạo nguồn ngoại tệ đồng thời tăng việc làm cho người lao động. Thuế suất bằng 0% sẽ giúp sản phẩm vàng trang sức-mỹ nghệ của Việt Nam cạnh tranh tốt hơn với sản phẩm của các quốc gia khác trong Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), vì các nước này cũng đều đang áp thuế 0%. Theo số liệu của Hội đồng Vàng Thế giới (WGC), xuất khẩu vàng trang sức – mỹ nghệ của Thái Lan đã vượt 10 tỷ USD, Singapore trên 8 tỷ USD, Indonesia trên 6 tỷ USD…

Về triển vọng giá vàng trong năm 2022, ông có nhận định như thế nào?

Tôi cho rằng chừng nào đại dịch Covid-19 còn chưa kết thúc thì nhu yếu vàng làm “ hầm trú ẩn ” vẫn còn, do đó giá vàng còn thời cơ tăng. Ngoài ra, khuynh hướng tăng cao của lạm phát kinh tế trên toàn thế giới cũng là một nguyên do nữa để nhà đầu tư nắm giữ vàng. Nhưng mặt khác, việc những ngân hàng nhà nước TW lớn chuyển sang thắt chặt chủ trương tiền tệ là một trở ngại lớn so với triển vọng tăng giá của vàng .Gần đây, có một số ít dự báo nhận định giá vàng sẽ xuống 1.600 USD / oz trong năm tới, nhưng tôi cho rằng giá vàng nhiều năng lực giữ vùng 1.800 – 1.900 USD / oz trong phần nhiều thời hạn của năm 2022 .Đối với giá vàng trong nước, nếu chủ trương vàng được kiểm soát và điều chỉnh cho tương thích với tình hình mới, thì dịch chuyển của giá vàng trong nước sẽ bám sát khuynh hướng giá vàng quốc tế. Khi đó, chênh lệch giữa giá vàng quốc tế và giá vàng trong nước hoàn toàn có thể thu hẹp.