Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống

Đánh giá post

Chia sẻ đề tài Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống, đến các bạn sinh viên tham khảo. Và còn rất nhiều đề tài tiểu luận khác được Dịch vụ viết luận văn cập nhập hàng ngày đến các bạn sinh viên đang làm tiểu luận triết học, nếu như các bạn muốn tham khảo nhiều bài viết hơn nữa thì tham khảo tại trang website của Dịch vụ viết luận văn nhé.

Ngoài ra, các bạn có gặp khó khăn trong việc làm bài tiểu luận môn học, hay tiểu luận tốt nghiệp thì liên hệ với Dịch vụ viết luận văn để được hỗ trợ làm bài. Hoặc các bạn có thể tham khảo dịch vụ viết thuê tiểu luận tại đây nhé.

LỜI MỞ ĐẦU

“ Triết học là một hình thái ý thức xã hội, là học thuyết về những qui tắc chung của sống sót và nhận thức, là thái độ của con người so với quốc tế, là khoa học về những qui luật chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy ”. Để có một định nghĩa hoàn hảo về Triết học, lịch sử vẻ vang triết học đã trãi qua bao thăng trầm, biến cố. Thời Trung Cổ triết học bị xem như con sen của thần học ; thời nay, nhiều người vẫn xem nó như một trợ thủ cho khoa học xã hội và khoa học tự nhiên. Socrates nói rằng một đời sống không được khảo chứng thì không đáng sống và tất cả chúng ta nên theo đuổi mọi chứng lý đến bất kể nơi đâu khi chưa chấm hết. Luôn luôn tìm kiếm, luôn luôn nghi vấn là thái độ cơ bản trong hoạt động và sinh hoạt triết học. Nó cũng cho thấy một ý hướng luân lý của một đời sống tốt đẹp vốn là điều cần nhấn mạnh vấn đề luôn mãi trong triết học. ( Tiểu luận : Âm dương gia và sự ảnh hưởng tác động đến đời sống )
Con người từ cổ xưa đã đã nhận thức được quốc tế và khởi đầu đi tìm hiểu và khám phá để lý giải quốc tế. Lịch sử tăng trưởng của Triết học là lịch sử vẻ vang đấu tranh giữa thế giới quan duy vật và thế giới quan duy tâm, giữa chiêu thức biện chứng và giải pháp siêu hình. Hình thức tiên phong của chủ nghĩa duy vật là chủ nghĩa duy vật cổ đại, nổi bật là phe phái Âm Dương – Ngũ Hành. Thuyết Âm-Dương, Ngũ hành sinh ra ghi lại bước tiến bộ tư duy khoa học tiên phong nhằm mục đích thoát khỏi sự khống chế về tư tưởng do những khái niệm Thượng đế, Quỷ thần truyền thống cuội nguồn mang lại. Và học thuyết này đã có tác động ảnh hưởng đến thế giới quan của triết học sau này không những của người Trung Quốc mà cả người Nước Ta. Từ khi hình thành và tăng trưởng đến nay tư tưởng Âm Dương Gia đã ăn sâu vào đời sống văn hóa truyền thống Người Việt. Trong đời sống hàng ngày ta thuận tiện phát hiện tư tưởng này, và người ta vẫn tìm hiểu và khám phá và nghiên cứu và điều tra nó .
Nước Ta nền văn hóa truyền thống được kết tinh với bao thăng trầm của lịch sử dân tộc, một nền văn hóa truyền thống có nguồn gốc cổ xưa và chịu nhiều ảnh hưởng tác động của những nền văn hóa truyền thống khác, như nền văn hóa truyền thống phương Đông, Phương Tây, nền văn hóa truyền thống của những nước Ấn Độ, Trung Quốc, … Trong đó bị ảnh hưởng tác động sâu đậm nhất là văn hóa truyền thống phương Đông, là những loại sản phẩm đặc trưng của lối tư duy tổng hợp và trong quan hệ biện chứng, để lại dấu ấn sâu đậm hơn cả là những tri thức về ngoài hành tinh quan và nhân sinh quan .
Trong thời đại thời nay, khi kinh tế tài chính ngày càng tăng trưởng và văn hóa truyền thống dân tộc bản địa ngày càng trở thành TT của sự chú ý quan tâm. Đảng và Nhà nước Nước Ta khẳng định chắc chắn vai trò quan trọng của văn hóa truyền thống trong việc tu dưỡng và phát huy tác nhân con người và đặt tiềm năng “ kiến thiết xây dựng một nền văn hóa truyền thống tiên tiến và phát triển, đậm đà truyền thống dân tộc bản địa ” .

Chính vì thế, sự tìm hiểu nguồn gốc, học thuyết Âm Dương, Ngũ hành là một việc cần thiết để lý giải những đặc trưng của triết học phương Đông và văn hóa Việt Nam. Do đó tôi chọn đề tài “ Tư tưởng triết học của Âm Dương Gia và sự ảnh hưởng của nó đến đời sống văn hóa tinh thần người Việt”.

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN (Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống)

I. Triết lí âm dương: khái niệm, nguồn gốc và bản chất

1.1  Âm dương theo Dịch học

Học thuyết Âm-Dương được thể hiện sâu sắc trong “Kinh Dịch”. Trời đất vạn vật nói chung là một đại vũ trụ và con người là một tiểu vũ trụ và cũng hàm chứa Âm Dương và Ngũ Hành. Khởi đầu là Thái Cực, chưa có sự biến hóa.Thái Cực này vận động biến thành hai khí Âm và Dương. Hai khí Âm Dương luôn luôn chuyển hóa làm cho vũ trụ vận động và vạn vật sinh tồn. Thái Cực thị sinh Lưỡng Nghi, Lưỡng Nghi sinh Tứ Tượng, Tứ Tượng sinh Bát Quái. “ Thị sinh” ở đây không có nghĩa là từ cái “ không” mà sinh ra cái “ có”, mà có nghĩa là đã có sẵn trong đó rồi, và có thể nhận thấy được khi phân hai (sinh) mà hoạt động. Thái (lớn quá cao xa quá), Cực (là chỗ tận cùng, chỗ chấm dứt, và cũng có nghĩa là rất lắm, quá nhiều quá lớn) là nguyên lí tạo dựng và chi phối Vũ Trụ. Lí Thái Cực là lí Nhất Nguyên Lưỡng Cực có nghĩa là một nơi (Nhất Nguyên) khi nói chung (khi bất động) có hai phần Âm Dương (Lưỡng Cực) khi nói riêng ra (khi hoạt động). Nói ngược lại sự hoạt động của Âm Dương là cái lí của Thái Cực. Toàn thể Vũ Trụ này sinh tồn là do lí Thái Cực, và mội vật đều do Âm Dương tác tạo, nên cũng có một lí Thái Cực cho riêng mình. Âm Dương là khí vô hình, có hai phần khác nhau là Dương và Âm để bù đấp cho nhau và sinh động lực.

1.2. Khái niệm âm dương (Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống)

Âm và Dương theo khái niệm cổ sơ không phải là vật chất cụ thể, không gian cụ thể mà là thuộc tính của mọi hiện tượng, mọi sự vật trong toàn vũ trụ cũng như trong từng tế bào, từng chi tiết. Là hai khái niệm để chỉ hai thực thể đối lập ban đầu tạo nên toàn bộ vũ trụ, mâu thuẫn thống nhất, trong dương có mầm mống của âm và ngược lại. Và mọi tai họa trong vũ trụ xảy ra cũng là do không điều hòa được hai lực lượng ấy.

Âm thể hiện cho những gì yếu đuối nhỏ bé, tối tăm, thụ động, nữ tính, mềm mại … đối lập nó là dương thể hiện sự mạnh mẽ, ánh sáng, chủ động, nam tính, cứng rắn … Triết lý giải thích vũ trụ dựa trên âm và dương được gọi là triết lý âm dương.

1.3. Nguồn gốc của âm dương

Âm dương là hai khái niệm được hình thành cách đây rất lâu. Lý luận về Âm-Dương được viết thành văn lần tiên phong Open trong sách “ Quốc ngữ ”. Tài liệu này miêu tả Âm-Dương đại biểu cho hai dạng vật chất sống sót phổ cập trong ngoài hành tinh, một dạng có dương thế, tích cực, nhiệt liệt, cứng cỏi và một dạng có âm tính, xấu đi, lạnh nhạt, nhu nhược … Hai thế lực âm và dương tác động ảnh hưởng lẫn nhau tạo nên tổng thể thiên hà. Sách “ Quốc ngữ ” nói rằng “ khí của trời đất thì không sai thứ tự, nếu mà sai thứ tự thì dân sẽ loạn, dương mà bị đè bên dưới không lên được, âm mà bị bức bách không bốc lên được thì có động đất ” .
Lão Tử ( khoảng chừng thế kỷ V – VI trước CN ) cũng đề cập đến khái niệm Âm-Dương. Ông nói : “ Trong vạn vật, không có vật nào mà không cõng âm và bồng dương ”, ông không những chỉ tìm hiểu và khám phá quy luật biến hoá âm dương của trời đất mà còn muốn khẳng định chắc chắn trong mỗi sự vật đều tiềm ẩn thuộc tính xích míc, đó là Âm-Dương .
Nói về nguồn gốc của âm dương và triết lí âm dương, theo rất nhiều người như Khổng An Quốc và Lưu Hâm ( nhà Hán ) cho rằng Phục Hy là người có công phát minh sáng tạo. Tương truyền, Phục Hy ( 2852 trước CN ) đi chơi ở sông Hoàng Hà nhìn thấy bức đồ bình trên sống lưng con Long Mã ( con vật tưởng tượng mình ngựa đầu rồng ) mà hiểu được lẽ biến hóa của ngoài hành tinh, Phục Hy mới đem lẽ đó vạch thành nét làm ra Hà Đồ. ( Tiểu luận : Âm dương gia và sự ảnh hưởng tác động đến đời sống )
Lại có 1 số ít tài liệu cho rằng đó là công lao của “ âm dương gia ”, một giáo phái của Trung Quốc .
Nhưng Phục Hy chỉ là nhân vật lịch sử một thời, không có thực còn âm dương gia chỉ có công vận dụng âm dương để lý giải địa lí – lịch sử vẻ vang, và phái này hình thành vào thế kỉ thứ ba nên không hề phát minh sáng tạo âm dương. Vì vậy cả hai giả thuyết này đều không có cơ sở khoa học .
Các nghiên cứu và điều tra khoa học liên ngành của Nước Ta và Trung Quốc đã Tóm lại “ khái niệm âm dương có nguồn gốc phương Nam ” ( “ phương nam ” ở đây gồm có vùng nam Trung Hoa từ sông Dương Tử trở xuống và vùng Nước Ta ). Trong quy trình tăng trưởng, nước Nước Trung Hoa đã trãi qua hai thời kì : thời kì “ Đông tiến ”, và thời kì “ Nam tiến ”. Trong quy trình “ Nam tiến ”, người Hán đã tiếp thu triết lý âm dương của những dân cư phương nam, rồi tăng trưởng, hệ thống hóa triết lý đó bằng năng lực nghiên cứu và phân tích của người du mục làm cho triết lý âm dương đạt đến hoàn thành xong và mang tác động ảnh hưởng của nó ảnh hưởng tác động trở lại dân cư phương nam .
Cư dân phương nam sinh sống bằng nông nghiệp nên chăm sóc số một của họ là sự sinh sôi nảy nở của hoa màu và con người. Sinh sản của con người thì do hai yếu tố : cha và mẹ, nữ và nam ; còn sự sinh sôi nảy nở của hoa màu thì do đất và trời – “ đất sinh, trời dưỡng ”. Chính cho nên vì thế mà hai cặp “ mẹ-cha ”, “ đất-trời ” là sự khái quát tiên phong trên con đường dẫn đến triết lý âm dương. Chính từ ý niệm âm dương với hai cặp “ mẹ-cha ” và “ đất-trời ” này, người ta đã lan rộng ra ra nhiều cặp trái chiều phổ cập khác. Đến lượt mình, những cặp này lại là cơ sở để suy ra vô số những cặp mới .

2. Trừu tượng hóa âm dương (Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống)

Từ việc khái niệm âm dương được dùng để chỉ những cặp trái chiều đơn cử ở trên, người xưa tiến thêm một bước là dùng nó để chỉ những cặp trái chiều trừu tượng hơn ví dụ như “ lạnh-nóng ”, rồi cặp “ lạnh-nóng ” lại là cơ sở để suy tiếp như về phương hướng : “ phương bắc ” lạnh nên thuộc âm, “ phương nam ” nóng nên thuộc dương ; về thời tiết : “ mùa đông ” lạnh nên thuộc âm, “ mùa hè ” nóng nên thuộc dương ; về thời hạn : “ đêm hôm ” lạnh nên thuộc âm, “ ban ngày ” nóng nên thuộc dương. Nếu liên tục suy diễn nữa thì : đêm thì tối nên “ tối ” thuộc âm, ngày thì sáng nên “ sáng ” thuộc dương ; tối có màu đen nên “ màu đen ” thuộc âm, ngày sáng thì nắng “ đỏ ” nên “ màu đỏ ” thuộc dương .
Từ cặp “ mẹ-cha ” ( nữ-nam, cái-đực ) hoàn toàn có thể suy ra rằng :
Giống cái có năng lực mang thai ( tuy một mà hai ), nên về loại số, thì số “ chẵn ” thuộc âm ; giống đực không có năng lực ấy, một là một, nên số “ lẻ ” thuộc dương. Điều này lý giải tại sao quẻ dương là một vạch dài ( – ), còn quẻ âm là hai vạch ngắn ( – ) .
Về hình khối thì khối vuông không thay đổi, tĩnh, tỷ suất giữa cạnh và chu vi là 1 : 4, số 4 là số chẵn, chính vì vậy mà khối vuông thuộc âm ; hình cầu không không thay đổi, động, tỷ suất giữa đường kính và chu vi là 1 : 3 ( số π ), số 3 là số lẻ, chính thế cho nên mà khối cầu thuộc dương .
Tuy vậy, những cặp trái chiều chưa phải là nội dung chính của triết lý âm dương. Triết lý âm dương không phải là triết lý về những cặp trái chiều. Tất cả những dân tộc bản địa trên quốc tế đều có những phạm trù trái chiều nhau, ngôn từ của tổng thể những dân tộc bản địa đều có từ trái nghĩa. Điều quan trọng của triết lý âm dương chính ở thực chất và quan hệ của hai khái niệm âm dương. Đó chính là điều độc lạ triết lý âm dương với những triết lý khác. ( Tiểu luận : Âm dương gia và sự ảnh hưởng tác động đến đời sống )

3. Các quy luật của triết lý âm và dương

Tất cả những đặc thù của triết lý âm dương đều tuân theo hai quy luật cơ bản. Đó là quy luật về thực chất của những thành tố và quy luật về quan hệ giữa những thành tố .

3.1. Quy luật về bản chất của các thành tố của triết lý âm dương là:

Không có gì trọn vẹn âm hoặc trọn vẹn dương
Trong âm có dương, trong dương có âm .
Quy luật này cho thấy việc xác lập một vật là âm hay dương chỉ là tương đối, trong sự so sánh với một vật khác. Ví dụ về trong âm có dương : đất lạnh nên thuộc âm nhưng càng đi sâu xuống lòng đất thì càng nóng ; về trong dương có âm : nắng nóng thuộc dương, nhưng nắng nhiều sẽ có mưa nhiều ( hơi nước bay lên ) làm ra mưa lạnh thuộc âm. Trong mỗi người đều tiềm ẩn chất khác giới, nên giới tính hoàn toàn có thể đổi khác bằng chính sách thức ăn hoặc giải phẫu. Chính do đó mà việc xác định tính âm dương của những cặp trái chiều có sẵn thường thuận tiện. Nhưng so với những vật đơn lẻ thì khó khăn vất vả hơn nên có hai hệ quả để giúp cho việc xác định tính âm dương của một đối tượng người tiêu dùng :
Muốn xác lập được đặc thù âm dương của một đối tượng người dùng thì trước hết phải xác lập được đối tượng người dùng so sánh .
Ví dụ : Nam so với nữ thì can đảm và mạnh mẽ ( dương ) nhưng so với hùm beo thì lại yếu ớt ( âm ), màu trắng so với màu đỏ thì là âm, nhưng so với màu đen thì là dương … Ta hoàn toàn có thể xác lập được mức độ âm dương cho nhiều hệ ; ví dụ, về sắc tố thì đi từ âm đến dương ta có đen-trắng-xanh-vàng-đỏ ( đất “ đen ” sinh ra mầm lá “ trắng ”, lớn lên thì chuyển thành “ xanh ”, lâu dần chuyển thành lá “ vàng ” và ở đầu cuối thành “ đỏ ” ). Tuy nhiên không phải xác lập được đối tượng người tiêu dùng rồi là xác lập được đặc thù âm dương của chúng. ( Tiểu luận : Âm dương gia và sự ảnh hưởng tác động đến đời sống )
Muốn xác lập được đặc thù âm dương của một đối tượng người dùng thì sau khi xác lập được đối tượng người dùng so sánh còn phải xác lập được cơ sở so sánh .
Đối với cùng cùng một cặp hai vật, những cơ sở so sánh khác nhau sẽ cho ra những hiệu quả khác nhau. Ví dụ : nước so với đất thì, về độ cứng thì nước là âm, đất là dương, nhưng về độ linh động thì nước là dương, đất là âm ; nữ so với nam, xét về giới tính là âm, nhưng xét về tính cách hoàn toàn có thể là dương …

3.2. Quy luật về quan hệ giữa các thành tố của triết lý âm dương là: (Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống)

• Âm dương gắn bó mật thiết với nhau, vận động và chuyển hóa cho nhau.
• Âm phát triển đến cùng cực thì chuyển thành dương, dương phát triển đến cùng cực thì chuyển thành âm.

Ngày và đêm, tối và sáng, mưa và nắng, nóng và lạnh, … luôn chuyển hóa cho nhau. Cây màu xanh từ đất “ đen ”, sau khi lớn chín “ vàng ” rồi hóa “ đỏ ” và sau cuối lại rụng xuống và thối rữa để trở lại màu “ đen ” của đất. Từ nước lạnh ( âm ) nếu được đun nóng đến cùng cực thì bốc hơi lên trời ( thành dương ), và ngược lại, nếu được làm lạnh đến cùng cực thì nó sẽ thành nước đá ( thành dương ) .
Âm và Dương không riêng gì phản ánh hai loại yếu tố ( lực lượng ) mà còn phản ánh hai loại khuynh hướng trái chiều, không tách rời nhau, ôm lấy nhau xoắn vào nhau ; trong âm có dương và trong dương có âm. Đó cũng là sự thống nhất giữa cái động và cái tĩnh ; trong động có tĩnh, trong tĩnh có động … nghĩa là trong âm và dương đều có tĩnh và có động, chỉ khác ở chỗ, bản tính của âm thì hiếu tĩnh, còn bản tính của dương thì hiếu động …
Do thống nhất, giao cảm với nhau mà âm và dương có động, mà động thì sinh ra biến ; biến tới cùng thì hóa để được thông ; có thông thì mới tồn vĩnh cữu được. Chính sự thống nhất và ảnh hưởng tác động của hai lực lượng, khuynh hướng trái chiều âm và dương tạo ra sự sinh thành biến hóa của vạn vật ; khi vạn vật biến hóa tới cùng thì quay trở lại cái bắt đầu .

Biểu tượng Thái cực (hình thành trong đạo giáo vào đầu công nguyên) phản ánh đầy đủ hai qui luật về bản chất hòa quyện và quan hệ chuyển hóa của triết lí âm dương;- vòng tròn khép kín: trong đó được chia thành nửa đen nửa trắng, âm màu đen nặng hướng xuống, dương màu sáng nhẹ nổi lên, trong nửa đen có chấm trắng, trong nửa trắng có chấm đen; phần trắng là dương, phần đen là âm, chúng nói lên âm và dương thống nhất: trong âm có dương và trong dương có âm, trong thái âm có thiếu dương, trong thái dương có thiếu âm. Thiếu dương trong thái âm phát triển đến cùng thì có sự chuyển hóa thành thiếu âm trong thái dương và ngược lai. Cứ vậy vạn vật thay đổi, biến hóa không ngừng.

4. So sánh với các quy luật của lô-gíc học (Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống)

Trong lô-gíc học cũng có hai quy luật tương tự với hai quy luật ở trên. Đó là quy luật về thực chất của thành tố – luật như nhau, và quy luật về quan hệ giữa những thành tố – luật nguyên do khá đầy đủ mà hệ quả của nó là luật nhân quả .
Luật giống hệt ( thực chất A = A ) chỉ đúng khi sự vật và hiện tượng kỳ lạ đứng yên, mà điều này thì không biện chứng vì sự vật và hiện tượng kỳ lạ luôn hoạt động ( thay đổi ), mà nếu hoạt động thì nó không hề như nhau với chính nó được nữa. Trong khi đó, quy luật về thực chất của triết lý âm dương là trong âm có dương, trong dương có âm, tức là trong A đã có rồi .
Luật nguyên do không thiếu xác lập nên luật nhân quả cũng chỉ xem xét sự vật và hiện tượng kỳ lạ trong sự cô lập, không liên hệ với môi trường tự nhiên xung quanh, trong khi trên thực tiễn, sự vật và hiện tượng kỳ lạ sống sót trong khoảng trống và quan hệ với những sự vật và hiện tượng kỳ lạ khác. Cái này là nhân của cái kia, nhưng nó lại là quả của cái khác. Không có nhân tuyệt đố và quả tuyệt đối rất tương thích với luật chuyển hóa âm dương bất tận, vô thủy ( không có mở màn ) và vô chung ( không có kết thúc ) .
Hai quy luật của lôgíc học là mẫu sản phẩm của lối tư duy nghiên cứu và phân tích, chú trọng đến những yếu tố khác biệt của văn hóa truyền thống du mục ; trong khi quy luật của triết lý âm dương là nổi bật của tư duy tổng hợp, chú trọng đến những quan hệ của văn hóa truyền thống nông nghiệp .

5. Hai hướng phát triển của triết lý âm dương

Triết lý âm dương là cơ sở để xây dựng lên hai hệ thống triết lý khác đó là hệ thống “tam tài, ngũ hành” và “tứ tượng, bát quái”. (Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống)

Nếu so sánh phương Đông với phương Tây thì phương Tây chú trọng đến tư duy nghiên cứu và phân tích, siêu hình còn phương Đông chú trọng đến tư duy tổng hợp, biện chứng. Nhưng nếu xét riêng ở phương Đông thì nếu đi từ bắc xuống nam ta sẽ thấy phía bắc Trung Quốc nặng về nghiên cứu và phân tích hơn tổng hợp, còn phía nam thì ngược lại, nặng về tổng hợp hơn nghiên cứu và phân tích. Triết lý âm dương bắt nguồn từ phương Nam, nhưng so với những dân tộc bản địa Khu vực Đông Nam Á, do tính nghiên cứu và phân tích yếu nên họ chỉ lại ở tư duy âm dương sơ khai mang tính tổng hợp. Trong khi đó khối Bách Việt đã tăng trưởng và hoàn thành xong nó. Tổ tiên người Hán cũng vậy, sau khi tiếp thu triết lý âm dương sơ khai, họ cũng tăng trưởng nó nhưng do năng lượng nghiên cứu và phân tích của họ mạnh hơn năng lượng nghiên cứu và phân tích của người Bách Việt mà từ triết lý âm dương bắt đầu, người Bách Việt và người Hán đã kiến thiết xây dựng nên hai mạng lưới hệ thống triết lý khác nhau .

• Phương Nam, với lối tư duy mạnh về tổng hợp, người Bách Việt đã tạo ra mô hình vũ trụ với số lượng thành tố lẻ (dương): hai sinh ba (tam tài), ba sinh năm (ngũ hành). Chính vì thế mà Lão Tử, một nhà triết học của nước Sở (thuộc phương Nam) lại cho rằng: “nhất sinh nhị, nhị sinh tam, tam sinh vạn vật”. Tư duy số lẻ là một trong những nét đặc thù của phương Nam. Trong rất nhiều thành ngữ, tục ngữ Việt Nam, các số lẻ như 1, 3, 5, 7, 9 xuất hiện rất nhiều. Ví dụ: “ba mặt một lời”; “ba vợ, bảy nàng hầu”; “tam sao, thất bản” …
• Phương Bắc, với lối tư duy mạnh về phân tích, người Hán đã gọi âm dương là lưỡng nghi, và bằng cách phân đôi thuần túy mà sinh ra mô hình vũ trụ chặt chẽ với số lượng thành tố chẵn (âm). Chính vì vậy Kinh Dịch trình bày sự hình thành vũ trụ như sau: “lưỡng nghi sinh tứ tượng, tứ tượng sinh bát quái, bát quái biến hóa vô cùng” (hai sinh bốn, bốn sinh tám). Người phương Bắc thích dùng số chẵn; ví dụ, “tứ đại”, “tứ mã”, “tứ trụ”,… Lối tư duy như vậy, hoàn toàn không có chỗ cho ngũ hành – điều này cho thấy, quan niệm cho rằng “âm dương – ngũ hành – bát quái” chỉ là sản phẩm của người Hán có lẽ là một sai lầm.

II.   TAM TÀI (Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống)

Tam tài là một khái niệm bộ ba “ ba phép ” : Thiên – Địa – Nhân. Đây có lẻ là một tên gọi Open về sau dùng để gọi sự vận dụng đơn cử một ý niệm triết lí cổ xưa về cấu trúc khoảng trống của ngoài hành tinh dưới dạng một quy mô ba yếu tố .
Với lối tư duy tổng hợp và biện chứng quen thuộc, người xưa sớm nhận ra những cặp âm dương tưởng chừng riêng rẽ như trời – đất, trời – người, đất – người thực ra có mối liên hệ chặc chẽ với nhau, tạo nên một loại quy mô mạng lưới hệ thống gổm ba thành tố ; đây có lẻ là con đường dẫn đến tam tài từ triết lí âm dương. Trong tam tài “ Trời – Đất – Người ”, Trời dương, Đất âm, Người ở giữa .

III. TƯ TƯỞNG TRIẾT HỌC NGŨ HÀNH

1. Học thuyết Ngũ Hành qua các thời kì ở Trung Hoa

Nếu như sự hoạt động không ngừng của ngoài hành tinh đã hướng con người tới những nhận thức sơ khai trong việc cắt nghĩa quy trình phát sinh của ngoài hành tinh và hình thành thuyết âm dương, thì ý tưởng sáng tạo tìm hiểu và khám phá bản thể quốc tế, bản thể những hiện tượng kỳ lạ trong thiên hà đã giúp hình thành thuyết ngũ hành. Thuyết ngũ hành hoàn toàn có thể hiểu đó là thuyết bộc lộ quy luật hoạt động của quốc tế của thiên hà, nó cụ thể hóa và bổ trợ cho thuyết âm dương thêm hoàn bị .
Sự đề cập tiên phong về ngũ hành được thấy trong tác phẩm “ Kinh thư ” ở chương “ Hồng phạm. Trong Cửu trù “ Hồng Phạm ” thì ngũ hành về mặt tự nhiên được hình thành bằng những tên của năm loại vật chất đơn cử ( kim, mộc, thủy, hỏa, thổ ) và kèm theo đặc thù của những loại vật chất đó, năm loại vật chất này không hề thiếu được so với đời sống con người. “ Hồng phạm ” đã ảnh hưởng tác động rất lớn đến triết học của thời đại phong bến sau này. Các nhà duy vật và duy tâm từ những lập trường và giác độ khác nhau mà rút ra từ “ Hồng phạm ” những tư tưởng tương thích với mình. Chính “ Hồng phạm ” và “ Kinh dịch ” đã tạo nên cái nền của vu trụ luận. ( Tiểu luận : Âm dương gia và sự tác động ảnh hưởng đến đời sống )
Trong thiên “ Thập nhi kỉ ” sách “ Lã Thị Xuân Thu ” phần nói về mối quan hệ giữa ngũ hành với giới tự nhiên có rõ nét hơn. “ Nguyệt lệnh ” dùng thuộc tính vốn có của năm loại vật chất và công dụng ( tương sinh ) lẫn nhau giữa chúng để thuyết minh cho sự biến hóa của thời tiết bốn mùa. Sự thuyết minh này tuy có đặc thù khiên cưỡng nhưng là một quan điểm duy vật .
Trâu Diễn là một lãnh tụ quan trọng của những nhà ngũ hành thời Chiến quốc. Khi đưa thuyết ngũ hành vào lịch sử dân tộc ông đã dùng trật tự của ngũ hành để gán ghép cho trật tự của những triều đại vua. Ý tưởng của ông đã thành một nếp khẳng định chắc chắn trong ý thức hệ của giai cấp phong kiến, đến nỗi gây ra cuộc tranh luận về việc chọn tên “ hành ” cho triều đại nhà Hán ( một triều đại mà học thuyết âm dương ngũ hành rất thịnh và được đem ứng dựng vào tổng thể những việc làm hàng ngày, vào mọi mặt của đời sống xã hội ). Lý luận của Trâu Diễn được những danh gia đương thời hấp thụ và không cho vào những nghành của hình thái ý thức xã hội .
Học thuyết ngũ hành của Đổng Trọng Thư một nho si uyên bác đời Hán có nhiều điểm khác với tư tưởng của Cơ Tử và Trâu Diễn. Đi sâu vào hình thái của quy luật ngũ hành, Đổng Trọng Thư cho rằng : trật tự của ngũ hành mở màn từ Mộc qua Hỏa, Thổ, Kim, Thủy. Khi nghiên cứu và phân tích quy luật sinh khắc của ngũ hành, ông đã dựa hẳn vào sự diễn biến của khí hậu bốn mùa. Theo ông, sở dĩ có sự luân chuyển bốn mùa là do khí âm, dương đổi khác .
Trong “ Kinh Dịch ”, khi nói về ngũ hành, những nhà toán học và dịch học đã lý giải nó trên hai hình Hà đồ và Lạc thư. Theo “ Kinh Dịch ” thì trời lấy số 1 mà sinh thành thủ, đất lấy số 6 mà làm cho thành, đất lấy số 2 mà sinh hành hỏa, trời lấy số 7 mà làm cho thành, trời lấy số 3 mà sinh hành mộc, đất lấy số 8 mà làm cho thành, đất lấy số 4 mà sinh hành kim, trời lấy số 9 mà làm cho thành .

2. Ngũ hành là gì? (Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống)

Theo thuyết duy vật cổ đại thì tổng thể vật chất đơn cử được tạo thành trong thiên hà đều do năm nguyên tố cơ bản bắt đầu tạo thành và luôn trãi qua năm trạng thái gọi là : Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ ( tức là Kim loại, Cây, Nước, Lửa, Đất ). Năm trạng thái này gọi là Ngũ hành, không phải là vật chất như cách hiểu đơn thuần theo nghĩa đen theo tên gọi của chúng mà đúng hơn là cách quy ước từ xưa để xem xét mối tương tác quan hệ của vạn vật .

3. Cơ sở Ngũ hành- Hà Đồ

3.1.  Hà Đồ (Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống)

Hà Đồ là một mạng lưới hệ thống gồm những chấm đen hoặc trắng được sắp xếp theo những phương pháp nhất định
Những nhóm chấm – vạch ấy chính là những kí hiệu biểu lộ 10 số tự nhiên từ 1 đến 10 ở thời kì chưa có chữ viết, nhưng đã Open triết lí âm dương, bởi những chấm trắng là những số dương ( số lẻ ), và những chấm đen biểu lộ những số âm ( số chẵn ) .
Đây là mẫu sản phẩm mang tính triết lí thâm thúy của lối tư duy tổng hợp :
Thứ nhất, đó là sự tổng hợp giữa số học và hình học ( người làm nông vừa tính đếm, vừa đo đạt ruộng đất ) : 10 số lượng được chia thành 5 nhóm, mỗi nhóm có 1 số âm ( chẵn ) và một số dương ( lẻ ), gắn với một phương Băc – Nam – Đông – Tây và TW ( nơi con người đứng – không có TW thì không thể nào xác lập bắc – nam – đông – tây được ) .
Thứ hai, đây là sự tổng hợp cuộc sống của những số lượng với đời sống của con người : Các số nhỏ ( từ 1 đến 5 ) gọi là số sinh, nằm ở vòng trong, những số lớn ( từ 6 đến 10 ) gọi là số thành, nằm ở vòng ngoài ( ngay cả ở TW số 5 cũng nằm trong số 10 ), cũng như con người khi mới sinh ra còn quanh quẩn trong nhà, trưởng thành lên mới đi ra ngoài xã hội .
Hà đồ thực sự là một triết lí uyên bác về những số lượng : mỗi nhóm có một chẵn một lẻ ( một âm, một dương ) ; một nhỏ một lớn ( một sinh một thành ). Người nông nghiệp chú trọng nhiều đến những quan hệ, cho nên vì thế đặc biệt quan trọng chăm sóc đến chỗ giữa – số lượng 5 ở giữa của chính giữa, TT của TT được gọi là số “ tham thiên lưỡng địa ” ( 3 trời 2 đất = ba dương hai âm ) .

3.2. Ngũ hành theo Hà Đồ

Trong sự sống sót và tăng trưởng Hà Đồ đã trở thành cơ sở cho việc tạo nên Ngũ Hành. Trong đồ hình không những có Âm Dương mà còn có cả nội dung tương tác của 10 số đếm, trải qua sự xác định 5 số lượng Sinh tiên phong, đại diện thay mặt cho 5 yếu tố hoạt động trong ngoài hành tinh : ( Tiểu luận : Âm dương gia và sự ảnh hưởng tác động đến đời sống )

• Số Trời 1 sinh Thủy, thành số Đất 6,
• Số Đất 2 sinh Hỏa, thành số Trời 7,
• Số Trời 3 sinh Mộc, thành số Đất 8,
• Số Đất 4 sinh Kim, thành số Trời 9,
• Số Trời 5 sinh Thổ, thành số Đất 10.

Như vậy Ngũ Hành đã được định cùng với 5 cặp số Sinh Thành ra chúng, có vị trí Tiên Thiên theo đúng những hướng của những cặp số :

• 1-6: Hành Thủy, phương Bắc
• 2-7: Hành Hỏa, phương Nam
• 3-8: Hành Mộc, phương Đông
• 4-9: Hành Kim, phương Tây
• 5-10 Hành Thổ, ở Trung Tâm.

Ngũ hành được xây dựng như thế chính là một mô hình 5 yếu tố về cấu trúc không gian của vũ trụ. Sự sắp xếp các hành theo phương cho thấy rõ nguồn gốc nông nghiệp của ngũ hành: đối với nông nghiệp không gì quan trọng hơn đất, cho nên hành Thổ được đặt vào trung ương, cai quản bốn phương. Sau đất thì đến nước, nên hành Thủy ứng với số 1, là khởi đầu, Thủy là âm nên ở phương Bắc; Hỏa là dương nên ở phương Nam. Hành Mộc (dương), bởi cây cối là sự sống, xanh tốt vào buổi sáng, mùa xuân nên ứng với phương Đông dương tính, còn hành Kim (âm bởi kim loại tĩnh) ứng với phương Tây âm tính .

Các hành được sắp xếp theo thứ tự của Hà Đồ là thứ tự Thủy – Hỏa – Mộc – Kim – Thổ. Thứ tự quen dùng “ Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ ” là thứ tự đã bị sau này làm cho sai lầm .
Giữa những hành có quan hệ tương sinh : quan hệ này xác lập giữa từng cặp hai thành một theo trật tự kim đồng hồ đeo tay của ngũ hành theo Hà Đồ. Ngoài tương sinh giữa những hành còn có quan hệ khắc chế .

4. Các quy luật tương sinh và tương khắc trong Ngũ hành (Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống)

Học thuyết Ngũ hành diễn giải sự sinh hóa của vạn vật qua hai nguyên lí cơ bản gọi là Tương Sinh và Tương Khắc trong mối tương tác và quan hệ của chúng.

• Thủy sinh Mộc ( ví du: nước giúp cây tươi tốt).
• Mộc sinh Hỏa (ví dụ: gỗ làm nhiên liệu cho lửa).
• Hỏa sinh Thổ ( ví dụ: lửa đốt tro bụi làm cho đất màu mỡ).
• Thổ sinh Kim (ví dụ: trong lòng đất sinh ra kim loại).
• Kim sinh Thủy (ví dụ: kim loại nóng chảy trở về thể lỏng).

Ngũ hành tương sinh thực chất là sự chi tiết hóa của âm dương chuyển hóa (Thủy là cực âm và Hỏa là cực dương).

• Thủy khắc Hỏa (ví dụ: nước dập tắc lửa).
• Hỏa khắc Kim (ví du: lửa nung chảy kim loại).
• Kim khắc Mộc (ví dụ: dao chặt cây).
• Mộc khắc Thổ (ví dụ: cây hút chất màu của đất).
• Thổ khắc Thủy (ví dụ: đất đắp đê ngăn nước).

Một số học giả dựa trên cơ sở sinh và khắc lại bổ sung thêm tương thừa, tương vũ thực chất là suy diễn ra từ hai nguyên lí cơ bản trên. Tương sinh, tương khắc, tương thừa, tương vũ kết hợp thành chế hóa, biểu thị mọi sự biến hóa phức tạp của sự vật.

Luật tương sinh : Tương sinh có nghĩa là trợ giúp nhau để tăng trưởng. Đem Ngũ hành liên hệ với nhau thì thấy năm hành có quan hệ tiếp xúc lẫn nhau, phụ thuộc lẫn nhau. Trong luật tương sinh của Ngũ hành còn bao hàm ý nữa là hành nào cũng có quan hệ trên hai phương diện : Cái sinh ra nó và cái nó sinh ra, ứng dụng này vào y học còn gọi là mẫu và tử .
Luật khắc chế : Tương khắc có nghĩa là ép chế lẫn nhau. Sự khắc chế có tính năng duy trì sự cân đối, nhưng nếu tương khắc và chế ngự thái quá thì làm cho sự biến hóa trở thành không bình thường. Trong kìm hãm, mỗi hành cũng lại có hai mối quan hệ : Cái khắc nó là cái nó khắc. Từ quy luật khắc chế, bàn rộng thêm ta có tương thừa ( nghĩa là khắc quá đỗi ) và tương vũ ( nghĩa là khắc không nổi mà bị phản phục lại ). ( Tiểu luận : Âm dương gia và sự ảnh hưởng tác động đến đời sống )
Hiện tượng tương sinh, khắc chế không sống sót độc lập với nhau. Trong tương khắc và chế ngự luôn có mầm mống của tương sinh, trong tương sinh luôn có mầm mống của kìm hãm. Do đó vạn vật luôn luôn sống sót và tăng trưởng .
Lấy Ngũ hành theo Hà Đồ làm gốc, kéo hành Thổ từ TT ra biên, trình diễn mối quan hệ tương sinh kìm hãm trong hình ngôi sao 5 cánh. Các mũi tên liền nét theo vòng thuận chiều kim đồng hồ đeo tay biểu thị quan hệ ngũ hành tương sinh, còn những mũi tên không liền nét vẽ heo hình ngôi sao 5 cánh bên trong bộc lộ ngũ hành khắc chế .

• Với tư cách một mô hình bộ 5 về cấu trúc không gian của vũ trụ, Ngũ hành có các ưu có các ưu điểm:
• Có số lượng thành tố vừa phải ( không nhiều quá không ít quá). Có số lượng thành tố lẻ ( bao quát được trung tâm).
• Có số lượng về mối quan hệ tối đa.

Về mặt toán học, người ta đã chúng minh rằng mạng lưới hệ thống 5 TT chính là mạng lưới hệ thống tự kiểm soát và điều chỉnh ưu việt nhất .
Tóm lại, thuyết Ngũ hành đã khẳng định tính vật chất của quốc tế ; Vạn vật và quốc tế không ở trong trạng thái tĩnh mà ở trong trạng thái động và không sống sót tách biệt lẫn nhau mà sống sót trong mối quan hệ mật thiết chuyển lẫn nhau. Tuy nhiên, hạn chế của Ngũ hành là đã coi sự hoạt động và quan hệ của vạn vật chỉ đi theo quy trình tuần hoàn, lập lại .

5. Mối quan hệ giữa âm dương và Ngũ hành

Học thuyết âm dương đã nói rõ sự vật, hiện tượng kỳ lạ sống sót trong quốc tế khách quan với hai mặt trái chiều thống nhất đó là âm dương. Âm dương là quy luật chung của thiên hà, là kỉ cương của vạn vật, là khởi đầu của sự sinh trưởng, biến hóa. Nhưng nó sẽ gặp khó khăn vất vả khi lý giải sự biến hóa, phức tạp của vật chất. Khi đó nó phải dùng thuyết Ngũ hành để lý giải. Vì vậy có tích hợp học thuyết âm dương với học thuyết Ngũ hành mới hoàn toàn có thể lý giải mọi hiện tượng kỳ lạ tự nhiên và xã hội một cách hài hòa và hợp lý .
Hai học thuyết này luôn luôn phối hợp với nhau, tương hỗ cho nhau, không hề tách rời. Muốn nhìn nhận con người một cách chỉnh thể, yên cầu phải vận dụng phối hợp cả hai học thuyết âm dương và Ngũ hành. Vì học thuyết âm dương mang tính tổng hợp hoàn toàn có thể nói lên được tính trái chiều thống nhất, tính thiên lệch và cân đối của những bộ phận trong khung hình con người, còn học thuyết Ngũ hành nói lên mối quan hệ phức tạp, nhiều vẻ giữa những yếu tố, những bộ phận của khung hình con người và giữa con người với tự nhiên. Có thể khẳng định chắc chắn, trên cơ bản, âm dương Ngũ hành là một khâu hoàn hảo, giữa âm dương và Ngũ hành có mối quan hệ không hề tách rời. ( Tiểu luận : Âm dương gia và sự tác động ảnh hưởng đến đời sống )
Âm dương Ngũ hành là những phạm trù cơ bản trong tư tưởng của người cổ đại. Đó cũng là những khái niệm trừu tượng tiên phong của người xưa để lý giải sự sinh thành, biến hóa của ngoài hành tinh. Đến thời Chiến quốc, học thuyết âm dương ngũ hành đã tăng trưởng đến một trình độ khá cao và trở thành thông dụng trong những nghành nghề dịch vụ khoa học tự nhiên. Song học thuyết âm dương Ngũ hành cũng như những học thuyết triết học Trung Quốc cổ đại là thế giới quan của người Trung Quốc ở vào một thời kỳ lịch sử dân tộc đã lùi vào dĩ vãng, lúc đó lực lượng sản xuất và khoa học còn ở trình độ thấp, vì vậy không khỏi có những hạn chế do những điều kiện kèm theo lịch sử vẻ vang đương thời lao lý. Đặc biệt, sự tăng trưởng của nó chưa gắn với những thành tựu của khoa học tự nhiên cận tân tiến, nó còn mang dấu ấn của tính trực giác và tính kinh nghiệm tay nghề. Song học thuyết đó đã trang bị cho con người tư tưởng duy vật khá thâm thúy và độc lạ nên đã trở thành lý luận cho một số ít ngành khoa học cụ thể .

IV.  BÁT QUÁI

Như đã nói, hướng phát triển khác của triết lí Âm Dương là phân đôi cặp Lưỡng nghi thành Tứ Tượng (từ hai mùa nóng lạnh được bốn mùa Xuân- Hạ- Thu- Đông; từ hai phương chính Nam- Bắc được bốn phương Nam- Bắc- Đông- Tây). Rồi từ Tứ tượng phân đôi tiếp thành Bát Quái có tám quẻ (Càn, Đoài, Li, Chấn, Tốn, Khảm, Cấn, Khôn); mỗi quẻ được biểu thị bằng ba vạch liền (lẻ, dương) và hoặc đứt (chẵn, âm). Bát quái Tiên thiên biểu tượng cho 8 hiện tượng tự nhiên: Trời- Đầm- Lửa- Sấm- Gió- Nước-Núi- Đất. Bát quái Hậu thiên biểu tượng cho cha mẹ và 6 con trong gia đình.

La bàn Bát quái có năm vòng tròn : giữa là Thái cực, vòng hai là lưỡng nghi, vòng ba là tứ tượng, vòng bốn là bát quái, vòng năm 64 quái. Theo Kinh dịch thì thiên hà biến dịch từ Vô cực đến Thái cực. Lưỡng nghi : nghi dương ký hiệu là vạch liền ( – ), nghi âm ký hiệu là vạch đứt ( – – ). Ta lấy dương chồng lên dương và lấy âm chồng lên dương sẽ được hai hình tượng Thái Dương hình tượng cho lửa và Thiếu Dương hình tượng cho kim khí ; Ta lại lấy âm chồng lên âm và dương chồng lên âm sẽ được hai hình tượng Thái Âm hình tượng cho nước và Thiếu Âm hình tượng cho gỗ. Chúng ta lấy dương lần lượt chồng lên Thái Dương, Thiếu Dương, Thái Âm, Thiếu Âm và sau đó lấy âm lần lượt chồng lên Thái Âm, Thiếu Âm, Thái Dương, Thiếu Dương ta sẽ được hình tượng của Bát quái : Kiền là Trời, Ly là lửa, Cấn là núi, Tốn là gió, Khôn là đất, Khảm là nước, Đoài là đầm, Chấn là sấm .
Trong tám quẻ đơn chỉ Chấn, Đoài là thuận. Mỗi quẻ có ba vạch gọi là ba hào. Hào trên là hào hạ tượng trưng cho đất – âm ; hào giữa là hào trung tượng trưng cho người ; hào dưới là hào thượng tượng trưng cho trời – dương. ( Tiểu luận : Âm dương gia và sự ảnh hưởng tác động đến đời sống )
Lấy mỗi quẻ trong tám quẻ ấy lần lượt chồng lên cả tám quẻ sẽ tạo ra 64 quẻ kép. Mỗi quẻ kép có 6 hào, ba hào trên là ngoại quẻ, ba hào dưới là nội quẻ. Chẳng hạn những quẻ trùng quái : Trùng Kiền ( 2 kiền ), Trùng Khôn ( 2 khôn ), Truân ( Khảm dưới, chấn trên ), Mông ( Khảm dưới, cấn trên ), Nhu ( Cấn dưới, khảm trên ), Tụy ( Khảm dưới, càn trên ), Khiêm ( Khôn trên, cấn dưới ), Thái ( Càn dưới, khôn trên ), Bĩ ( Khôn dưới, càn trên ), …
Trong quốc tế dù khác nhau đến mức nào cũng quy về 64 quẻ ấy. Khi cần dự báo lành hay dữ người ta xem sự kiện đó ứng với quẻ nào và đọc quẻ đó. Tùy đối tượng người dùng điều tra và nghiên cứu mà việc ứng dụng mỗi quẻ đơn và mỗi quẻ kép nhận những ý nghĩa đơn cử khác nhau. Chẳng hạn theo Hà Đồ thì : – Kiền là trời, hướng Nam, số 1, dương ; – Khôn là đất, hướng Bắc, số 8, âm ; – Khảm là nước, hướng Tây, số 6, âm ; – Ly là lửa, hướng Đông, số 3, dương ; – Đoài là đầm, hướng Đông Nam, số2, âm ; – Chấn là sấm, hướng Đông Bắc, số 4, âm : – Tốn là gió, hướng Tây Nam, số 5, dương ; – Cấn là núi, hướng Tây Bắc, số 7, dương. Từ 1-4 tức từ Kiền đến Chấn là đi thuận ; từ 5-8 tức từ Tốn đến Khôn là đi nghịch .
Kiền ( Nam ) 2. Đoài ( Đnam ) 5. Tốn ( T.nam ) 4. Chấn ( Đ.bắc ) 7. Cấn ( T.bắc ) 8 Khôn ( Bắc ) Hoặc : Cửu Dương ( số 9 ) là Nam, Cương, Thiện, Đại, Chính, Thành, Thực, Quân tử, Phú. Lục Âm ( số 6 ) là Nữ, Nhu, Ac, Tiểu, Tà, Ngụy, Hư, Tiểu nhân, Bần .

V. VĂN HÓA (Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống)

1. Văn hóa là gì?

Văn hóa là một mạng lưới hệ thống hữu cơ những giá trị vật chất và ý thức do con người phát minh sáng tạo và tích góp qua quy trình hoạt động giải trí thực tiễn, trong sự tương tác giữa con người với thiên nhiên và môi trường tự nhiên và xã hội .

2. Các đặc trưng của văn hóa

Văn hóa có tính mạng lưới hệ thống : Văn hóa là một sự phản ánh một cách tổng quát những mối quan hệ mật thiết giữa những hiện tượng kỳ lạ, sự kiến của một vương quốc. Đồng thời chính tính mạng lưới hệ thống của văn hóa truyền thống sẽ là phương tiện đi lại thiết yếu để tất cả chúng ta có ứng phó với thiên nhiên và môi trường tự nhiên và xã hội của mình nhằm mục đích kiểm soát và điều chỉnh tích cực tạo điều kiện kèm theo cho con người và thiên nhiên và môi trường được hòa hợp .
Văn hóa có tính giá trị : gồm có giá trị vật chất và giá trị ý thức
Giá trị vật chất là hàng loạt những giá trị phát minh sáng tạo của con người được biểu lộ ở giá trị của những của cải vật chất do xã hội tạo ra trong từng thời kì lịch sử dân tộc. ( Tiểu luận : Âm dương gia và sự tác động ảnh hưởng đến đời sống )
Giá trị niềm tin là hàng loạt những giá trị của đời sống niềm tin gồm có khoa học và mức độ vận dụng những thành tựu khoa học vào sản xuất, trình độ học vấn, thực trạng giáo dục, y tế, nghệ thuật và thẩm mỹ, chuẩn mực đạo đức trong hành vi của những thành viên trong xã hội, trình độ tăng trưởng nhu yếu của con người … Và gồm có cà những phong tục, tập quán, những phương pháp tiếp xúc …
Văn hóa có tính nhân sinh : Tính nhân sinh được cho phép phân biệt văn hóa truyền thống như một hiện tượng kỳ lạ xã hội với những giá trị tự nhiên. Văn hóa là cái tự nhiên được đổi khác bởi con người. Sự ảnh hưởng tác động con người vào tự nhiên hoàn toàn có thể mang tính vật chất hoặc ý thức. Do mang tính nhân sinh, văn hóa truyền thống trở thành sợi dây tiếp nối con người với con người, nó thực thi tính năng tiếp xúc và có tính năng link con người lại với nhau. Nếu ngôn từ là hình thức tiếp xúc thì văn hóa truyền thống là nội dung của nó .
Văn hóa còn có tính lịch sử vẻ vang : Nó được cho phép phân biệt văn hóa truyền thống như mẫu sản phẩm của một quy trình và được tích góp qua nhiều thế hệ. Tính lịch sử dân tộc tạo cho văn hóa truyền thống một bề dày, một chiều sâu ; buộc văn hóa truyền thống tiếp tục tự kiểm soát và điều chỉnh, triển khai phân loại và phân bổ những giá trị. Tính lịch sử vẻ vang được duy trì bằng mạng lưới hệ thống văn hóa truyền thống .
Tính lịch sử vẻ vang còn được biểu lộ bằng truyền thống cuội nguồn văn hóa truyền thống, đó là những giá trị tương đối không thay đổi được tích góp và tái tạo trong hội đồng người qua khoảng trống và thời hạn, được đúc rút thành những khuôn mẫu xã hội và cố định và thắt chặt dưới dạng ngôn từ, phong tục tập quán, nghi lễ, lao lý, dư luận …

3. Khái quát văn hóa Việt Nam (Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống)

Văn hóa Nước Ta là mô hình văn hóa truyền thống gốc nông nghiệp lúa nước, hoàn toàn có thể chia thành 6 quá trình : văn hóa truyền thống tiền sử ; văn hóa truyền thống Văn Lang – Âu Lạc ; văn hóa truyền thống thời chống Bắc thuộc ; văn hóa truyền thống đại Việt ; văn hóa truyền thống địa Nam và văn hóa truyền thống tân tiến. Sáu tiến trình này tạo thành ba lớp : lớp văn hóa truyền thống địa phương, lớp văn hóa truyền thống giao lưu với Nước Trung Hoa và khu vực, lớp văn hóa truyền thống giao lưu với phương Tây. Trong đó :
Thuộc loại nhận thức được hình thành trong lớp văn hóa truyền thống giao lưu với phương Tây thì có những tri thức khoa học .
Thuộc loại nhận thức được hình thành trong lớp văn hóa truyền thống giao lưu với Trung Quốc và khu vực thì để lại dấu ấn sâu đậm về ngoài hành tinh quan và nhân sinh quan do Tam giao ( Nho giáo-Phật giáo – Đạo giáo ) mang lại .
Thuộc loại nhận thức hình thành trong lớp văn hóa truyền thống địa phương có triết lí Âm dương lý giải thực chất thiên hà ; Ngũ hành lý giải cấu trúc khoảng trống ngoài hành tinh. Những tri thức đó đã được vận dụng để tìm hiểu và khám phá và tò mò con người trên những phương diện tự nhiên xã hội. ( Tiểu luận : Âm dương gia và sự tác động ảnh hưởng đến đời sống )

CHƯƠNG 2: ẢNH HƯỞNG TƯ TƯỞNG TRIẾT HỌC ÂM DƯƠNG ĐẾN ĐỜI SỐNG VĂN HÓA TINH THẦN NGƯỜI VIỆT

Văn hóa Việt Nam là loại hình văn hóa gốc nông nghiệp nên chứa những đặc trưng âm tính là chủ yếu: ở thì muốn yên ổn một nơi, với thiên nhiên thì muốn hòa hợp, với con người thì nặng về tình cảm, với môi trường xã hội thì bao dung… Còn văn hóa gốc du mục thì lại chứa những đặc trưng dương tính là chủ yếu: ở thì nay đây mai đó, với thiên nhiên thì muốn chinh phục, với mọi người thì thiên về bạo lực, với môi trường xã hội thì ưa độc tôn… Xét về gốc độ triết lí âm dương, có thể gọi văn hóa gốc nông nghiệp là loại văn hóa trọng âm, còn văn hóa gốc du mục là loại văn hóa trọng dương.

1. Triết lí âm dương và tính cách người Việt

Như đã nói, triết lí âm dương là sản phẩm trừu tượng hóa từ ý niệm và ước mơ của cư dân nông nghiệp về sự sinh sản của hoa màu và con người. Từ hai cặp đối lập gốc “ mẹ-cha” và “đất- trời”, người xưa dần dần suy ra hàng loạt cặp đối lập như những thuộc tính của âm dương. Lối tư duy đó tạo ra một quan niệm lưỡng phân lưỡng hợp có phần chất phát và thô sơ về thế giới ở người Đông Nam Á cổ đại. (Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống)

Từ tư duy lưỡng phân lưỡng hợp, trên cơ sở các cặp đối lập rõ nét, người Đông Nam Á xưa đã mở rộng ra để tìm cách xác lập bản chất âm dương cho những khái niệm, sự vật biệt lập. Có lẽ từ quá trình này dẫn đến chỗ cảm nhận được tính hai mặt của âm dương và quan hệ chuyển hóa lẫn nhau giữa chúng. Và cũng từ những ý niệm còn hồn nhiên và chất phát này là tiền đề cho tổ tiên người Hán phạm trù hóa và hệ thống hóa thành triết lí âm dương.

Đối với người Việt Nam, tư duy lưỡng phân lưỡng hợp bộc lộ rất đậm nét qua khuynh hướng cặp đôi ở khắp nơi: từ tư duy đến cách sống, từ các dấu vết cổ xưa đến những thói quen hiện đại:

Đa số các quốc gia trên thế giới, biểu tượng vật tổ của các dân tộc thường là một loài động vật cụ thể (sư tử, chim ưng, đại bang…) trong khi đó vật tổ của người Việt Nam lại là một cặp đôi trừu tượng Tiên- Rồng. Kể cả những dân tộc thiểu số cũng có khái niệm truyền thuyết mang tính cặp đôi: người Mường (chim Ây-cái Ứa); người Thái (nàng Kè- Tạo Cặp)… đây là những dấu vết của tư duy âm dương thời xa xưa. (Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống)

Ở Việt Nam, mọi thứ thường đi đôi từng cặp theo nguyên tắc âm dương hài hòa: ông Đồng- bà Cốt, đồng Cô- đồng Cậu,… Khi sinh âm dương (xin keo) thì hai đồng tiền phải một ngửa một sấp; ngói âm dương lợp nhà phải viên ngửa viên sấp; khi ghép gỗ thì phải một tấm gờ lồi ra khớp với tấm kia có rãnh lõm vào… Lối tư duy âm dương khiến người Việt khi nói đất, núi liền nghĩ ngay đến nước, nói đến cha là nghĩ ngay đến mẹ: “Công cha như núi Thái Sơn, Nghĩa mẹ như nuoc trong nguồn chảy ra”.

Đối với người Viện Nam tổ quốc là một khối âm dương quốc gia : “ đất – nước ”, “ núi – nước ”, “ non – nước ”, “ nước – lửa ” … là những cặp khái niệm thường trực. Ngay cả ở Tây nguyên hầu hết tên gọi những địa điểm đều mở màn bằng chư ( núi ) và krông hay dak ( sông hay nước ), ví dụ : Chư Sê, Kroong Pa, Dak B’la …

Thông qua việc giao lưu văn hóa, một số khái niệm vay mượn đơn độc khi du nhập vào Việt Nam lại được nhân đôi thành cặp, ví dụ: ở Trung Hoa, thần mai mối là ông Tơ Hồng thì vào Việt Nam lại trở thành ông Tơ- bà Nguyệt; ở Ấn Độ chỉ có Phật ông, nhưng khi vào Việt Nam lại xuất hiện Phật ông- Phật bà…

Biểu tượng âm dương (hình thái cực) chỉ được đặt ra từ sau Công nguyên và được dùng phổ biến hiện nay, nhưng trước đó thì người Việt đã có biểu tượng âm dương lâu đời hơn đó là biểu tượng vuông tròn. Theo quan niệm của người Việt Nam, nói đến vuông tròn là nói đến sự hoàn thiện, có vuông có tròn tức là có âm có dương: trời tròn- đất vuông. Thành ngữ có câu: mẹ tròn con vuông, ba vuông bảy tròn,… Ca dao có câu: “ Ba vuông sánh với bảy tròn, Đời cha vinh hiển, đời con sang giàu…”, “ Lạy trời cho đặng vuông tròn, trăm năm cho trọn lòng son với chàng”,… (Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống)

Trống đồng Yên Bồng và trống Thôn Mống có hình hình tượng âm dương vuông-tròn và tròn – vuông lồng vào nhau, hay những đồng xu tiền cổ Nước Ta qua những thời đại với lỗ vuông ở giữa chính là dấu vết truyền thống cuội nguồn của hình tượng âm dương .

2. Nhận thức về hai quy luật về triết lí âm dương của người Việt Nam

Sự nhận thức về quy luật “ trong dương có âm và trong âm có dương ” được biểu lộ đơn cử qua những ý niệm nhân gian như : “ trong rủi có mai, trong dở có hay, trong họa có phúc ” ; “ chim sa cá nhảy chớ mừng, nhện sa xà đón xin đừng có lo ” .
Còn sự diễn đạt đơn cử về nhận thức quy luật “ âm dương chuyển hóa ” được bộc lộ qua những ý niệm về nhân quả như sau : “ trèo cao ngã đau ” ; “ yêu nhau lắm cắn nhau đau ” ; …

Người Việt Nam có triết lí sống quân bình là do lối tư duy âm dương đã thấm sâu vào máu thịt. Với triết lí này dẫn đến hình thành tính cách người Việt: trong cuộc sống gắng không làm mất lòng ai, trong việc ăn ở gắng giữ sự hài hòa âm dương trong cơ thể và hài hoà với môi trường thiên nhiên… Và triết lí này không chỉ vận dụng cho người sống mà cho cả người chết: Trong các ngôi mộ cổ ở Lạch Trường (Thanh Hóa) có niên đại vào thế kỉ thứ 3 trước Công Nguyên được gióng theo hướng nam- bắc, các đồ vật bằng gỗ (dương) được đặt ở phía bắc (âm), ngược lại các vật bằng gốm đất (âm) lại được đặt ở phía nam (dương). Cách sắp xếp âm dương bù trừ này rõ ràng là để tạo ra sự quân bình. (Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống)

Ngay cả hộ pháp ở chùa cũng có ông Thiện và ông Ác do triết lí âm dương này .

Chính triết lí quân bình âm dương này tạo ra ở người Việt một khả năng thích nghi cao với mọi hoàn cảnh (lối sống linh hoạt), không chán nản dù khó khăn, tinh thần lạc quan: thời trẻ khổ thì tin rằng về già sẽ sướng, suốt đời khổ thì tin rằng đời con mình sẽ sướng (không ai giàu ba họ, không ai khó ba đời…).

3. Triết lí về cấu trúc thời gian của vũ trụ

Nghề nông rất cần biết về thời tiết, khí hậu, vòng xoay bốn mùa, do đó trên quốc tế này, mọi nền lịch pháp đều là mẫu sản phẩm của những vùng văn hóa truyền thống nông nghiệp. Có ba loại lịch cơ bản : lịch thuần dương, lịch thuần âm, và lịch âm dương .

Lịch của Á Đông mà ta thường gọi là lịch “ lịch âm” thực chất là một thứ lịch âm dương.

Là mẫu sản phẩm của lối tư duy tổng hợp, nó đã tích hợp được cả chu kì mặt trăng lẫn mặt trời .

4. Triết lí âm dương qua tín ngưỡng, phong tục, nghệ thuật thanh sắc, quan niệm về ăn của con người Việt Nam (Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống)

4.1. Tín ngưỡng

Duy trì và tăng trưởng sự sống đã là một nhu yếu thiết yếu nhất của con người. Đối với văn hóa truyền thống nông nghiệp, để duy trì đời sống, cần cho mùa màng xanh tươi. Để tăng trưởng sự sống, cần cho con người sinh sôi. Hai hình thức sản xuất lúa gạo ( để duy trì sự sống ) và sản xuất con người ( để kế tục dòng giống ) này có thực chất giống nhau, đó là sự tích hợp của hai yếu tố khác loại ( đất và trời, mẹ và cha ) .
Từ đó, tư duy dân cư nông nghiệp Nam – Á tăng trưởng theo hai hướng : những trí tuệ tinh tế đi tìm quy luật khách quan để lí giải hiện thực, tác dụng là tìm được triết lí âm dương. Còn những người có trình độ hạn chế thì tìm thấy ở hiện thực một sức mạnh siêu nhiên, dẫn đến sùng bái nó như thần thánh, hiệu quả là xuất hiên tín ngưỡng phồn thực. Triết lí âm dương và tín ngưỡng phồn thực chỉ là hai mặt của một yếu tố. Hình thái đơn thuần của tín ngưỡng này là thờ sinh thực khí. Bên cạnh đó còn thờ hành vi giao phối, có tục “ giã cối đón dâu ” .

4.2. Phong tục (Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống)

4.2.1. Phong tục cưới hỏi

Trong lễ vật cưới có một loại bánh đặc biệt quan trọng rất có ý nghĩa là bánh su sê ( tên đọc chệch đi của bánh phu thê ) : bánh phu thê hình tròn trụ bọc bằng hai khuôn hình vuông úp khít vào nhau. Đó chính là hình tượng của triết lí âm dương ( vuông tròn ) và ngũ hành ( ruột dừa
trắng, nhân đậu vàng, rắc vừng đen, khuôn lá xanh, buộc lạt đỏ ), hình tượng cho sự vẹn toàn hòa hợp – hòa hợp của đất trời và của con người .

4.2.2. Phong tục tang lễ

Phong tục tang lễ của người Nước Ta thấm nhuần thâm thúy ý thức triết lí Âm Dương Ngũ hành. Về sắc, tang lễ truyền thống cuội nguồn dùng màu trắng là màu của hành Kim ( hướng Tây ) theo Ngũ hành, mọi thứ tương quan đến hướng Tây đều được xem là xấu, nơi để mồ mả thường là hướng Tây của làng. Sau màu trắng là màu đen của hành Thủy. Chỉ khi chắt chút để tang cụ, kị ( là tốt, bởi đó là vật chứng cho thấy những cụ sống lâu ) thì mới dùng những màu tốt như màu đỏ và vàng. Tất cả đều theo đúng trình tự ưu tiên của Ngũ hành .
Theo triết lí âm dương, âm ứng với số chẵn, dương ứng với số lẻ, thế cho nên mọi thứ tương quan đến người chết ( âm ) đều ứng với số chẵn : Lạy trước linh cữu thì phải lạy hai hoặc bốn lạy, ở nhà mồ những dân tộc bản địa miền núi số bậc than phải là số chẵn. Khác với người sống ( dương ) mọi thứ phải theo số lẻ : lạy người sống phải là 1 hoặc 3 lạy, cầu thang lối lên nhà phải có số lẻ .
Cũng theo luật âm dương, việc phân biệt tang cha với tang mẹ : khi con trai chống gậy để tang thì cha gậy tre, mẹ gậy vông ( vì thân tre tròn – dương, cành vông đẽo thành hình vuông vắn – âm ). Đưa tang và để tang còn có tục cha đưa mẹ đón, và tục mặc áo tang cha thì trở bằng sống sống lưng ra, tang mẹ thì trở bằng sống sống lưng vô, điều này biểu lộ triết lí âm dương qua cặp nghĩa hướng ngoại ( dương – cha ), hướng về trong ( âm – mẹ ) .

4.2.3. Nghệ thuật thanh sắc (Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống)

Giống như ngôn từ, tính biểu trưng của thẩm mỹ và nghệ thuật thanh sắc Nước Ta biểu lộ trước hết nguyên lí đối xứng hòa giải, nghệ thuật và thẩm mỹ múa tuân thủ chặc chẽ luật âm dương với những đội hình thông dụng : hình tròn trụ và hình vuông vắn ; với nguyên lí thiết kế xây dựng trên cơ sở những đối sánh tương quan cặp đôi bạn trẻ giữa những bộ phận của khung hình, những phần của động tác .

4.2.4. Quan niệm về ăn

Tục ăn trầu tìm ẩn triết lí về sự tổng hợp của nhiều chất khác nhau : cây cau vươn cao là hình tượng của trời ( dương ), vôi chất đá là hình tượng của đất ( âm ), dây trầu mọc từ đất quấn lấy thân cây, hình tượng cho sự trung gian hòa hợp. Đó là sự tổng hợp của biện chứng âm – dương, tam tài .
Biểu hiện quan trọng hơn cả của tính biện chứng trong việc ăn là ở chỗ người Nước Ta đặc biệt quan trọng chú trọng đến quan hệ biện chứng âm dương. Bao gồm ba mặt tương quan mật thiết với nhau : sự hòa giải âm dương của thức ăn, sự quân bình âm dương trong khung hình, sự cân đối âm dương giữa con người với thiên nhiên và môi trường tự nhiên .
Để tạo nên những món ăn có sự cân đối âm dương, người Việt phân biệt thức ăn theo năm mức âm – dương ứng với Ngũ hành : lạnh ( âm nhiều – Thủy ), nóng ( dương nhiều – Hỏa ), ấm ( dương ít – Mộc ), mát ( âm ít – Kim ), trung tính ( Thổ ). Theo đó tuân thủ khắt khe luật âm – dương bù trừ và chuyển hóa khi chế biến .
Để tạo sự quân bình âm dương trong khung hình, ngoài việc ăn những món chế biến có tính đến sự quân bình âm dương, người Việt còn sử dụng thức ăn như những vị thuốc để kiểm soát và điều chỉnh sự mất quân bình âm dương trong khung hình. Người bị ốm do quá âm cần ăn đồ dương và ngược lại, người bị ốm do quá dương cấn ăn đồ âm. ( Tiểu luận : Âm dương gia và sự ảnh hưởng tác động đến đời sống )
Để bảo vệ quân bình âm dương giữa con người với môi trường tự nhiên, người Việt có tập quán nhà hàng siêu thị theo vùng khí hậu, theo mùa. Việt Nam xứ nóng nên thức ăn hầu hết đều thuộc loại trung tính, âm. Mùa hè nóng, người Việt thích ăn rau quả, tôm cá những thức ăn âm tính, chế biến : luộc, nấu canh … Mùa đông lạnh, tỉnh ở phía Bắc, thích ăn thịt mỡ là những thức ăn dương thế, chế biến khô : xào, rán, kho …

5. Ứng dụng của Ngũ hành

Ngũ hành có ứng dụng rất rộng. Sở dĩ là vì những hành trong Ngũ hành là những khái niệm vừa đơn cử vừa trù tượng, chúng rất đa nghĩa .
Trong truyền thống cuội nguồn văn hóa truyền thống dân gian, ta thể gặp rất nhiều ứng dụng của Ngũ hành. Chẳng hạn, người Nước Ta trị tà ma bằng bùa ngũ sắc ( Ngũ hành ), bằng bức tranh ngũ Hổ vẽ 5 con hổ ở 5 phương với 5 màu theo Ngũ hành với ý nghĩa : Hổ tượng trưng cho sứa mạnh, trấn thị ở khắp 5 phương. Ở liên hoan, sử dụng những lá cờ hình vuông vắn may bằng vải 5 màu theo Ngũ hành .

6. Nhận thức về con người tự nhiên

Cuộc sống của con người nông nghiệp gắn bó mật thiết với vạn vật thiên nhiên, vì vậy con người được xem là nằm trong một thể thống nhất, vì vậy ngoài hành tinh làm thế nào con người làm vậy – con người là một “ tiểu thiên hà ”, từ đó suy ra rằng những quy mô nhận thức đúng với ngoài hành tinh cũng sẽ đúng cho nghành nghề dịch vụ con người. ( Tiểu luận : Âm dương gia và sự ảnh hưởng tác động đến đời sống )
Trong ngoài hành tinh có âm dương con người cũng vậy : theo quan hệ xấp xỉ, từ ngực trở lên là phần dương, từ bụng trở xuống là âm ; trán là dương, cằm là âm ; mu bàn tay, mu bàn chân là dương, lòng bàn tay lòng bàn chân là âm. Theo quan hệ trước sau : bụng là âm, sống lưng là dương … Cứ như vậy hoàn toàn có thể phân biệt âm dương tới từng bộ phận khung hình .
Với chính sách Ngũ hành trong khung hình người được cho phép tất cả chúng ta nhìn thấy, một mặt những quan hệ hàng ngang những yếu tố cùng loại qua luật tương sinh – tương khắc và chế ngự, mặt khác là quan hệ hàng dọc giữa những yếu tố khác loại nằm trong cùng cột, ứng với cùng một hành. Những mối liên hệ mạng lưới hệ thống ấy chính là cơ sở của cách chuẩn đoán và chữa bệnh Đông y .
Vai trò của số 5 so với nền văn hóa truyền thống nông nghiệp Nam – Á lớn đếm mức người Nước Ta ta có tục kính nể số lượng 5, kiêng số lượng 5 và kiêng luôn cả những cặp số cấu thành nên nó : Mồng năm, mười bốn, hai ba : đi chơi cũng lỗ nữa là đi buôn !

KẾT LUẬN (Tiểu luận: Âm dương gia và sự ảnh hưởng đến đời sống)

Bằng những kiến thức và kỹ năng tích góp được trong quy trình học, tìm hiểu thêm tài liệu và kinh nghiệm tay nghề đời sống, tôi đã cố gắng nỗ lực trình diễn đề tài của mình theo một mạng lưới hệ thống là đi từ lí luận đến vận dụng vào thực tiễn của triết lí âm dương trong đời sống ý thức người Việt. Tin rằng đề tài này đã phân phối được những thông tin nhất định cho những mối chăm sóc về yếu tố này .

Do hạn chế về thời gian và kiến thức nên đề tài không thể phân tích sâu sắc và toàn diện về vấn đề này. Vì vậy sự nhận xét quý báu của quí thầy cô và các bạn sẽ đề tài hoàn chỉnh hơn.

Dịch Vụ Viết Luận Văn 24/7 Chuyên cung cấp dịch vụ làm luận văn thạc sĩ, báo cáo tốt nghiệp, khóa luận tốt nghiệp, chuyên đề tốt nghiệp và Làm Tiểu Luận Môn luôn luôn uy tín hàng đầu. Dịch Vụ Viết Luận Văn 24/7 luôn đặt lợi ích của các bạn học viên là ưu tiên hàng đầu. Rất mong được hỗ trợ các bạn học viên khi làm bài tốt nghiệp. Hãy liên hệ ngay Dịch Vụ Viết Luận Văn qua Website:  https://mix166.vn/ – Hoặc Gmail: [email protected]

Source: https://mix166.vn
Category: Ứng Dụng Mới