Nét đặc sắc trong văn hóa uống cà phê của người Việt

Cà phê xuất hiện ở Việt Nam từ bao giờ?

Lịch sử cà phê xuất phát từ những năm 1671, khi những người chăn dê ở Kaffa (Ethiopia ngày nay) tìm ra một loại cây có hoa trắng, quả đỏ khi ép lấy nước uống có thể giúp người ta tỉnh táo suốt một đêm. Từ đó, cây cà phê bắt đầu được trồng rộng rãi. 

Từ những năm 80 của thế kỉ XIX, cây cà phê đã theo người Pháp du nhập vào Việt Nam. Cụ thể là vào năm 1857, arabica là giống cà phê đầu tiên xuất hiện trên dải đất hình chữ S do các linh mục thừa sai người Pháp mang đến. Lúc đầu, cây cà phê được trồng thử nghiệm ở các Nhà thờ Thiên chúa giáo thuộc một số tỉnh ở khu vực phía Bắc như Ninh Bình, Hà Nam. Sau đó, người ta mở rộng trồng loại cây này ở các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh. Dần dần việc phát triển cây cà phê lan ra các tỉnh miền Trung như Quảng Trị, Quảng Bình. Cuối cùng, cây cà phê được đưa xuống các tỉnh phía Nam. Và sau đó, người ta mới phát hiện ra Tây Nguyên là nơi thích hợp nhất để trồng cà phê.

Cà phê đã xuất hiện tại Việt Nam từ khá lâu ( Ảnh : @ bancong. hanoi )
Ban đầu, cafe chỉ dành riêng cho những tầng lớp sĩ quan, quý tộc hoặc người tri thức nơi thành thị. Dần dần, thức uống này thông dụng thoáng rộng trong đời sống hằng ngày của người Việt .
Ngày nay, cafe Việt Nam được biết đến trên quốc tế khi luôn đứng trong top đầu những nước xuất khẩu cafe. Hai loại cafe được trồng và sử dụng phổ cập ở Việt Nam là Arabica và Robusta. Bên cạnh đó, thức uống này còn tạo nên một nét văn hóa rất riêng của người Việt .

Nét đặc sắc trong văn hóa thưởng thức cà phê của người Việt

Cà phê đã trở thành một phần không hề thiếu trong nhịp sống hằng ngày của dân cư Việt. Người ta uống cafe theo một cách rất tinh xảo và đặc trưng .

Người Việt xem cafe như đồ uống của sự thư giãn giải trí. Ảnh : @ cup_of_jang
Nếu như ở những nước châu Âu, cafe được xem như món đồ uống nhanh, giúp lấy lại nguồn năng lượng nhanh gọn thì ở Việt Nam, cafe là thức uống của sự thư giãn giải trí. Đối với người Việt, uống cafe là phải nhâm nhi và suy ngẫm. Nếu đi dạo trên những đường phố ở Việt Nam, bạn sẽ không ít lần phát hiện hình ảnh nhiều người ngồi chuyện trò cùng bè bạn và nhiều lúc nhấp một ngụm cafe .

Cũng có một số người chọn việc uống cà phê như là khoảng thời gian trầm lặng để thư giãn, họ ngồi một mình đọc sách báo hay ngắm phố phường và ngắm nhìn ly cà phê nhỏ giọt chậm rãi. Chính vì vậy, những quán cà phê tại Việt Nam thường có không gian yên tĩnh.

Người Việt uống cafe một cách nhâm nhi và chậm rãi. Ảnh : @ homecafewithlove )
Cà phê Việt hầu hết được pha theo phong thái Pháp đó là dùng phin. Cà phê bột sau khi được cho vào phin đặt trên một chiếc ly rồi rót nước sôi vào. Để giữ độ nóng và mùi vị cho ly cafe, người bán thường ngâm ly cafe trong một bát nước nóng. Đối với những tình nhân cafe, họ rất thú vị cái cảm xúc nhìn từng giọt cafe đậm đặc rơi tí tách. Sau khi thấy trong ly đã đủ lượng cafe để uống, người ta sẽ từ từ nhâm nhi mùi hương và vị đắng của cafe .

Phin là công cụ pha chế cafe quen thuộc. Ảnh : @ cliquesandtribes

Người ta đổ nước sôi vào phin sau khi đã cho bột cafe vào. Ảnh : @ homecafewithlove

Từng giọt cafe rơi tí tách. Ảnh : @ benrembert
Người Việt uống cafe không theo thời hạn cố định và thắt chặt. Họ hoàn toàn có thể uống vào buổi sáng sớm, buổi trưa, hoặc đi cafe buổi tối cùng bạn hữu. Người ta cũng hoàn toàn có thể đến những quán cafe khi căng thẳng mệt mỏi, khi cần tâm lý, thao tác hay đơn thuần chỉ vì đó là thói quen .
Các quán cafe ở Việt Nam cũng có rất nhiều phong thái, từ những quán nhỏ trong hẻm, nơi vỉa hè ( người ta gọi là cafe cóc ) đến những quán lớn sang trọng và quý phái phong cách thiết kế cầu kỳ từ cổ xưa đến văn minh. Ngày nay, ngoài chiêm ngưỡng và thưởng thức cafe tại quán thì hình thức take-away cũng dần phổ cập, đặc biệt quan trọng là so với dân văn phòng hoặc những người bận rộn .

Những quán cà phê vỉa hè đơn sơ nhưng rất đông khách. Ảnh: rovina.vn

Sự khác biệt trong văn hóa uống cà phê của 3 miền Bắc – Trung – Nam

Văn hóa thưởng thức cà phê ở miền Bắc

Ở miền Bắc tiêu biểu vượt trội là TP. Hà Nội, người ta thích uống cafe đen đậm đặc pha bằng phin. Bên cạnh đó, còn có một loại cafe nữa đó là cafe nâu. Loại cafe này pha thêm với sữa đặc, không bỏ đá và cho nhiều cafe nên nó vẫn giữ được vị đắng đặc trưng .

Người miền Bắc thích uống cafe đen đậm đặc. Ảnh : @ homecafewithlove
Các quán cafe ở TP.HN thường được phong cách thiết kế đơn thuần. Du khách hoàn toàn có thể tìm thấy rất nhiều quán cafe ngồi tạm nơi vỉa hè, trong những con hẻm nhỏ chỉ với vài bộ bàn và ghế đơn sơ. Bên cạnh đó, quán cafe theo phong thái cổ xưa cũng rất được ưu thích nơi đây .

Một khoảng trống quán cafe đậm chất xưa cũ ở Thành Phố Hà Nội. Ảnh : @ polnguyen

Văn hóa thưởng thức cà phê ở miền Nam

Người miền Nam, nổi bật ở đây là người Hồ Chí Minh không những xem cafe là để nhâm nhi mà còn dùng nó như một loại đồ uống để giải khát bởi cách pha cafe của người miền Nam khá loãng .
Tại Hồ Chí Minh, người ta có cách pha chế rất khác mang nét đặc trưng riêng của nơi đây đó chính là cafe vợt – món đồ uống đã có tuổi đời hơn 50 năm ở nơi đây. Và cũng chỉ ở Hồ Chí Minh mới có thức uống này. Không sử dụng phin để pha chế mà người bán sẽ dùng một chiếc vợt dài khoảng chừng 20 cm, đổ bột cafe vào vợt rồi cho thêm ít nước sôi. Khách ngồi tại những quán nhỏ nơi vỉa hè, bên ấm cafe vợt còn nóng giãy, rót từng ly nhỏ rồi vừa nhâm nhi vừa ngẫm nghĩ. Dù cho những quán cafe vợt lúc bấy giờ ở Hồ Chí Minh chỉ còn vài tiệm nhưng những nơi này vẫn luôn đông khách bởi sự hoài niệm và mùi vị đặc trưng của thức uống này .

Cà phê vợt đã Open ở Hồ Chí Minh từ thế kỷ 20. Ảnh : @ beefoodyy
Người miền Nam thường ít uống cafe đen đậm đặc mà sẽ thường uống cafe pha chút sữa, người ta gọi là bạc xỉu hoặc cafe sữa đá. Đây là loại thức uống ít cafe nhiều sữa nên sẽ khá ngọt, loãng và ít vị đắng hơn cafe của người miền Bắc. Người ta hay truyền miệng nhau câu ” TP HCM cafe sữa đá ” cũng bởi thói quen uống cafe đặc trưng của nơi đây .

Người miền Nam thích uống cà phê có vị ngọt. Ảnh: @maidaycoffee.dalat

Văn hóa thưởng thức cà phê ở miền Trung

Vùng đất này có văn hóa uống cafe trung hòa giữa miền Bắc và miền Nam. Du khách đến đây hoàn toàn có thể tìm thấy nhiều phong thái cafe từ cafe vỉa hè đến những quán cafe sang chảnh phong cách thiết kế cầu kỳ .
Tại miền Trung, bạn hoàn toàn có thể thuận tiện phát hiện cả cafe đen lẫn cafe sữa đá. Cà phê của người miền Trung vừa có vị đắng vừa phải lại vừa có vị ngọt thoải mái và dễ chịu. Có người thì thích uống cafe phin nhỏ giọt, có người lại thích uống cafe bột pha sẵn tạo nên một sắc tố rất phong phú .

Văn hóa uống cafe ở miền Trung là sự giao thoa giữa miền Bắc và miền Nam. Ảnh : @ nguyenvinhphong

Sự du nhập của cà phê hiện đại vào Việt Nam

Ngoài những món cafe truyền thống lịch sử như cafe đen, cafe sữa, tại Việt Nam lúc bấy giờ cũng có rất nhiều món cafe tân tiến tác động ảnh hưởng từ những vương quốc khác. Đối tượng chiêm ngưỡng và thưởng thức những món cafe này hầu hết là người trẻ tuổi. Nếu tới những quán cafe văn minh ở Việt Nam, hành khách sẽ thuận tiện phát hiện những loại cafe Ý như cafe Cappuccino bồng bềnh bọt sữa, cafe Mocha mang mùi vị hòa quyện giữa cafe và chocolate, cafe Latte thơm nồng mùi vị của cafe và sữa … Chúng không chỉ ngon về mùi vị mà còn khá đẹp mắt trong khâu trang trí .

Tách Cappuccino thích mắt. Ảnh : @ kalinnikova_elena

Ngoài ra, cà phê ở Việt Nam còn có sự thay đổi trong khâu chế biến điển hình như món Cold Brew bắt nguồn từ Nhật Bản. Thay vì sử dụng nước nóng để pha thì bột cà phê sẽ được ngâm trong nước lạnh từ 12-24 giờ đồng hồ. Cà phê lạnh Cold Brew rất được giới trẻ Việt ưa chuộng vì ít chua, ít đắng và có hương thơm tinh tế.

Cold Brew được giới trẻ Việt tiếp đón nồng nhiệt. Ảnh : @ koshin_tei
Trải dài khắp ba miền của Việt Nam là sự độc lạ trong văn hóa uống cafe. Tuy nhiên, dù ở đâu cafe vẫn là món đồ uống của sự thư giãn giải trí và chiêm ngưỡng và thưởng thức cafe đã trở thành thói quen không hề thiếu của người Việt Nam.

Source: https://mix166.vn
Category: Văn Hóa