Văn minh Tây Âu trung đại – Luật sư Online

1. Sự hình thành và ra đời nền văn minh Tây Âu trung đại

2.1. Sự thành lập các quốc gia mới:

– Cuộc thiên di lớn của tộc người Giéc man ( TK III )

– Các quốc gia nhỏ lần lượt ra đời và thôn tính lẫn nhau.

– Vương quốc Franc ( 481 – 843 )

2.2. Quá trình phong kiến hóa

– Lãnh địa hóa ruộng đất ;– Nông nô hóa nông dân ;
– Trang viên hóa nền kinh tế tài chính .
Tất cả những nguyên do trên dẫn đến hình thành “ Chế độ phong kiến ” .

2.3. Sự chi phối của giáo hội Kitô

Sự chia rẽ nội bộ dẫn tới việc hình thành giáo hội La Mã và giáo hội Chính thống .

– Quyền lực của giáo hội xuất phát từ nghành nghề dịch vụ tư tưởng và lan rộng ra đến những mặt kinh tế tài chính, chính trị, văn hóa truyền thống .
– Các cuộc viễn chinh của quân thập tự ( 1096 – 1270 ) .

2. Văn minh Tây Âu từ thế kỉ V đến thế kỉ XIV

2.1. Văn minh Tây Âu (TK V-X)

– Sự thống trị của Giáo hội và những tầng lớp PK không có học làm cho văn hóa truyền thống Tây Âu thế kỉ V – X tăng trưởng lừ đừ và ngưng trệ ( Giai đoạn này còn được gọi là “ Đêm trường trung cổ ” ) .
– Do sự độc quyền và chi phối của Giáo hội, chủ nghĩa giáo điều và chủ nghĩa kinh viện đã ngự trị trong đời sống niềm tin của xã hội làm trí tuệ con người bị giam hãm .
– Thần học ( có uy thế trong đời sống tư tưởng của xã hội ) phối hợp với chủ nghĩa giáo điều gây ra thực trạng suy thoái và khủng hoảng về văn hóa truyền thống ở Tây Âu từ thế kỉ V – X .

2.2. Văn minh Tây Âu (TK XI-XIV)

* Sự sinh ra của thành thị :
– Sự sinh ra và tăng trưởng của thành thị trung đại là một hiện tượng kỳ lạ lịch sử dân tộc tân tiến. Với sự sinh ra của thành thị, kinh tế tài chính sản phẩm & hàng hóa đẩy lùi kinh tế tài chính tự nhiên, làm Open những tầng lớp thị dân – những tầng lớp này đóng vai trò tích cực trong tăng trưởng kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống và xóa bỏ chính sách phong kiến phân quyền .
– Một số thành thị tiêu biểu vượt trội thời kì này : Phơrôlăng, Pari ( 10 vạn dân ), Luân Đôn ( 5 vạn dân ), Côlônhơ ( 3 vạn dân ) …
* Những thành tựu về văn hóa truyền thống
– Sự sinh ra của những trường ĐH .
– Các môn học được dạy bằng tiếng Latinh ( ngôn từ và chữ viết của La Mã thời cổ ) .
– Phương pháp : “ giáo điều ” .
– Thành phần sinh viên : Quý tộc, tầm trung, người giàu, người nghèo .
– Một số trường Đại học tiêu biểu vượt trội : Đại học Paris ( khoa thần học, luật học, y khoa ) ; Tuludơ và Môngpenliơ ( y khoa ) ; Óclêăng, Bôlônhơ ( luật ) ; Ốcxpho, Cămbrit ( Anh ) ; Praha ( Séc ) …

3. Văn minh Tây Âu thời Phục hưng

3.1. Những điều kiện lịch sử:

– Sự sinh ra của chủ nghĩa tư bản .
– Sự Open của chủ nghĩa nhân văn .

3.2. Những thành tựu tiêu biểu: văn học, nghệ thuật, khoa học tự nhiên và triết học.

– Phục Hưng chính là Phục hồi những tinh hoa của những thời kỳ trước, đa phần là thời kỳ văn minh cổ đại của Hy Lạp. Bắt đầu vào thế kỷ 14 đến 17, khởi đầu tại nước Ý sau đó lan rộng ra những nước châu Âu, kể cả Nga .
– Thời Phục hưng đã tận mắt chứng kiến Một số “ người khổng lồ ” như thiên tài toàn năng Leonardor Davinci, Michael Angello, Raffael, William Shakespear, Thomas More, Dante, Don Quichotte, Galileo Galilei, Christopher Colombus, Francis Bacon, …

a. Văn học

– Đantê ( 1265 – 1324 ) : “ Thần khúc ”, chống lại ý niệm hẹp hòi của giáo hội, tôn vinh ý thức tự do …
– Pêtraca ( 1304 – 1374 ) : Nhà thơ trữ tình tiên phong của chủ nghĩa nhân văn …
– Bôcaxiô ( 1313 – 1375 ) : “ Câu chuyện mười ngày ”, hô hào đời sống vui tươi, hưởng khoái lạc …
– Eraxmút ( 1466 – 1536 ) : “ Tán dương sự điên rồ ”, đã kích những tầng lớp tăng lữ …
– Rabơle ( 1494 – 1553 ) : “ Cuộc đời không có giá trị của người khổng lồ Gácgăngchuya và người con Păngtagruyen ” .
– Xécvantec ( 1547 – 1616 ) : “ Đônkisốt ”, chế giễu sự lỗi thời của những tầng lớp quý tộc …
– Sếchxpia ( 1567 – 1616 ) : “ Rômêô và Giuliét, Hămlét, Otosen lô ” .

b. Nghệ thuật

– Lêôna Đơ Vanhxi ( 1452 – 1519 ) : Là danh họa lớn nhất thời phục hưng Italia và châu Âu. Bức tranh Mô na Lida ( 1505 ) …
Mikenlănggiơlô ( 1475 – 1564 ) : tác giả bức tượng nổi tiếng Đavit, chàng người trẻ tuổi đã đánh gã khổng lồ. Hoàn thành khu công trình trang trí vòm trần nhà thời thánh Xích xtin … Tượng Môi dơ, Những người nô lệ, Hạ huyệt .
– Raphaen ( 1483 – 1530 ) : Vẽ những bức họa phụ nữ đẹp và hiền hậu, những trẻ nhỏ ngây ngô. Trường Aten, Thể lực, Công lí …
Đặc điểm chung của thẩm mỹ và nghệ thuật hội họa thời kỳ này là tuy đề tài vẫn khai thác trong kinh thánh hoặc thần thoại cổ xưa, nhưng nội dung thì trọn vẹn hiện thực, biểu lộ giá trị nhân văn, chống lại giáo hội .
Các tác phẩm đều đã đạt đến đỉnh điểm của thẩm mỹ và nghệ thuật : Hình khối chắc như đinh, rõ ràng, mạch lạc ; Tỉ lệ, giải phẫu nhân vật hoàn hảo, đúng chuẩn, cân đối về tỉ lệ ; Không gian trong tranh rõ ràng đơn cử, rộng, có sự tích hợp con người với vạn vật thiên nhiên … ; Xa gần trong tranh được vận dụng một cách triệt để ; Đặc tả xúc cảm, nội tâm nhân vật .

c. Khoa học tự nhiên

* Thiên văn học:

– Côpecnic ( 1473 – 1543 ) : Học thuyết “ Mặt trời là TT ” à “ Về sự xoay chuyển của những thiên thể ” ( 1543 ) .
– Brunô ( 1548 – 1600 ) : ông cho rằng ngoài hành tinh là vô hạn, mặt trời không bất động so với những mạng lưới hệ thống hành tinh khác, bầu không khí của Trái đất cũng xoay chuyển cùng với Trái Đất .
– Galilê ( 1564 – 1642 ) : khẳng định chắc chắn Mặt trời là TT của thiên hà chứ không phải là Quả đất. Quả đất quay chung quanh Mặt trời .
* Y học
– Vêladơ ( 1514 – 1564 ) – nhà phẫu thuật Needeclan, ông đã xuất bản sách miêu tả kĩ lưỡng “ Cấu tạo của khung hình con người ” .
– Misen Sécvê ( 1509 – 1553 ) : đã mày mò ra tiểu tuần hoàn của máu ” giữa tim và phổi .
– Paraxen ( 1473 – 1541 ) : ở Thụy Sĩ đã dùng những chất hóa học cho nghề thuốc .
* Triết học
– Khuan Uácte ( 1535 – 1552 ) : Là nhà KHTN và triết học DV nổi tiếng ở TBN trong thời đại Phục Hưng. Ông kịch liệt công kích những nhà triết học kinh viện …
– Êraxmơ ( 1466 – 1536 ) – nhà văn, nhà triết học, bác học Hà Lan. Ông chế giễu sâu cay những tệ nạn xấu của XHPK. Ông viết về những nhà triết học KVCN : “ Họ không biết gì trong thực tiễn, thế mà họ lại tưởng mình biết hết mọi cái ” .
– La Ramê ( 1515 – 1572 ) – nhà TH Pháp, nhấn mạnh vấn đề rằng nguồn gốc duy nhất và chân chính của tri thức không phải là “ linh báo ”, mà là “ uyên bác tự nhiên ” và “ lí trí của con người ” .
– Misen đơ Môngtennhơ ( 1533 – 1592 ) : lôi kéo khoan dung những dị đạo. Chống đối những nhận thức luận giáo điều …

4. Sự tiếp xúc giữa các nền văn minh trên thế giới

4.1. Cuộc phát kiến địa lý

* Nguyên nhân

– Từ thế kỷ XIV nhu yếu giao lưu giữa Tây Âu và phương Đông trở nên cấp thiết. Sự tăng trưởng nền kinh tế tài chính sản phẩm & hàng hóa, sự khao khát gia vị, hương liệu quý, vàng bạc của phương Đông đã thôi thúc thương nhân tăng cường giao lưu với Trung Quốc, Ấn Độ. Nhưng con đường quen thuộc sang phương Đông ngang qua Bidantin đã bị người Tuốc và người Ả Rập chiếm giữ ..
– Thế kỉ XV, người Tây Âu đã có nhiều văn minh về kỹ thuật hàng hải :
Nhận thức được quả đất hình tròn trụ, biết sử dụng la bàn để đi biển, hoa tiêu đã xác lập vĩ độ, xác lập được chỉ số hải lý của vùng gió, tỷ lệ vĩ tuyến của thủy triều .
Dùng loại tàu Caraven ( có nhiều kiểu ) nhanh, nhẹ, được nâng cấp cải tiến để chở nhiều khách, liên lạc nhanh với những điểm rải rác trên biển .
Dịch và xuất bản “ hướng dẫn về địa lý ” Năm 1502 đã sinh ra binh đồ địa cầu gọi là Bản đồ Cantino. Trên map này lần tiên phong đã vẽ đường xích đạo và 2 chí tuyến. Năm 1504, lần tiên phong trong lịch sử vẻ vang trên một map Đại Tây Dương Pedro Reinel đã đưa vào một thang vĩ độ .

* Một số cuộc phát kiến địa lý tiêu biểu

– Người Bồ Đào Nha đã nhiều lần tổ chức triển khai những cuộc đi trên biển để tìm đường vòng quanh Châu Phi đến Ấn Độ. Từ cuối năm 1416, năm nào cũng có đoàn đi nhưng rồi lại quay về trong đó có 3 lần đi quan trọng nhất .
– Năm 1487, Điaxơ men theo bờ biển đến được cực Nam Châu Phi, tại đây gặp sóng lớn nên ông đặt tên là “ Mũi bảo táp ” về sau vua đặt tên là “ Mũi Hảo Vọng ” .
– Tháng 7/1497, Vaxcô Dơ Gama đã đi qua Mũi Hảo Vọng, đi vào Ấn Độ Dương và ở đầu cuối đến được Caliút ( phía Tây Ấn Độ ) vào ngày 20/5/1498 .
– Ngày 3/8/1492, Côlômbô đã vượt Đại Tây Dương đếnl ục địa Châu Mỹ .
– Từ 1519 – 1522, Magienlăng triển khai cuộc hành trình dài vòng quanh quốc tế. Nhưng khi đến Philippin, ông bị chết. Đoàn liên tục cuộc hành trình dài về lại Tây Ban Nha. Lần tiên phong đã chứng tỏ trong thực tiễn quả đất là một quả cầu mà người ta di vòng quanh được .

* Hệ quả của những phát kiến địa lý.

– Hệ quả tích cực :
Về địa lý : tìm ra lục địa mới là châu Mỹ, đại dương mới là Thái Bình Dương và những con đường biển mới đến những lục địa đã tạo điều kiện kèm theo cho sự tiếp xúc, giao lưu kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống .
Về kinh tế tài chính :

• Mở rộng lãnh thổ thương mại thế giới và phạm vi kinh tế của tư bản châu Âu, thúc đẩy các ngành kinh tế phát triển.
• Hoạt động thương mại thế giới trở nên sôi động hơn, những tuyến đường thương mại được hình thành nối liền các châu lục Á, Âu, Phi và tạo nên tam giác mậu dịch Đại Tây Dương (Âu – Phi – Mỹ).
• Tạo nên sự chuyển dịch trung tâm thương mại: từ Địa Trung Hải ra Đại Tây Dương, từ Lixbon đến Amtecdam và Luân Đôn.
• Hệ quả quan trọng nhất về mặt kinh tế là cuộc “cách mạng giá cả”, thúc đẩy nhanh quá trình tích lũy tư bản nguyên thủy.

Về xã hội : Làm nảy sinh phong trào di thực giữa những lục địa trên quy mô lớn …
Về văn hóa truyền thống : Thúc đẩy giao lưu văn hóa truyền thống, tạo điều kiện kèm theo cho những ngành khoa học tăng trưởng …
– Hệ quả xấu đi :
Dẫn đến sự sinh ra của chủ nghĩa thực dân, nạn cướp bóc thuộc địa .
Buôn bán nô lệ da đen .

4.2. Sự hình thành các con đường thương mại và giao lưu giữa các nền văn minh

– Quan hệ thương mại:

Buôn bán Âu-Á ngày càng lan rộng ra, đặc biệt quan trọng là những nước Bồ Đào Nha, Italia, Hà Lan, Ý và Đức. Cuối thế kỷ XVI, đầu thế kỷ XVII, giai cấp tư sản Hà Lan đã có 10.000 tàu biển với 168.000 thủy thủ. Họ được ca tụng là “ những kẻ luân chuyển đường thủy ”, những kẻ khuận vác của quốc tế. Họ lập công ty Hà Lan xứ Đông Ấn Độ .
Buôn bán Âu-Mỹ : Tây Ban Nha tổ chức triển khai “ Hệ thống hai đoàn tàu ” đi về luân chuyển trong 1 năm. Tây Ban Nha đưa đến Mỹ hàng năm 100 con tàu có sức chở 300 – 500 tấn, những trang bị quân sự chiến lược, nhà buôn và ngựa, da lụa, vải, sắt, rượu và chở về Tây Ban Nha vàng bạc và những loại đá quý .
Buôn bán Phi-Âu-Mỹ : kinh doanh nô lệ da đen từ châu Phi sang châu Mỹ đã mang rất nhiều lợi cho thương nhân châu Âu, 1 số ít thành phố của châu Âu dã giàu lên nhanh gọn nhờ việc kinh doanh nô lệ da đen .

– Ngôn ngữ văn hóa

Châu Âu tiếp xúc nhiều loại cây xanh và nguyên vật liệu của người da đỏ, nhất là biết đến thuốc lá tiên phong ở châu Mỹ đó là loại xì gà “ Tobacos ” .
Châu Âu lần tiên phong biết được những từ : ngô, cà chua, ca cao … những từ “ mais ”, “ tubac ”, “ tomate ”, “ chocolat ” … có nguồn gốc từ người Anhđian ở châu Mỹ .
“ Cao su ” cũng là ngôn từ của người dân da đỏ châu Mỹ, “ Cao ” có nghĩa là cây và u-ch có nghĩa là chảy. Người da đỏ gọi “ khóc cao u – chu ” là “ nhũng giọt nước mắt của cây ”. Sau cuộc thám hiểm của Côlômbô, người Châu Âu mới biết cây này …

– Giao lưu văn hóa

Sau khi Côlômbô phát hiện ra châu Mỹ, miền Trung và Nam của lục địa này là nơi gặp gỡ giao thoa của văn hóa truyền thống thuộc 3 nhóm chủng tộc lớn : người Anhđian, người da đen châu Phi và người da trắng …
Như vậy, những cuộc đi lại của những thương nhân nhà truyền giáo, dân di thực, quân lính, nô lệ … người châu Âu tiếp đón văn minh truyền thống cuội nguồn của phương Đông, người châu Á và châu Phi tiếp cận với trình độ công nghệ tiên tiến cao hơn của người châu Âu. Ở châu Mỹ, từ từ hình thành nên nền văn minh rất phong phú, sự hòa hợp giữa những yếu tố văn hóa truyền thống của người Âu, người Phi và người địa phương. Đặc biệt là sự phát hiện của nền văn minh vốn có từ truyền kiếp của châu Mỹ được gọi là văn minh tiền Côlômbô mà trước đây châu Phi chưa hề biết đến. Ở đó có 3 bộ tộc người chính là Maya, Aztếch và Inca .
Người Maya và Aztếch là gia chủ của chủ quyền lãnh thổ Pêru ngày này. Kinh tế cơ bản là nông nghiệp, tổ chức triển khai xã hội thành những công xã nông thôn. Nhiều khu công trình kiến trúc bằng đá đồ sộ, có dán hình và cấu trúc giống khu kim tự tháp Aicập, có chữ viết và tôn giáo riêng .
Kết quả tất yếu của những cuộc chuyển dời dân cư là sự tăng cường giao lưu văn hóa truyền thống giữa dân cư những lục địa, giữa những dân tộc bản địa, trao đổi giống cây xanh ( ca cao, thuốc lá, cafe, chè, khoai tây … ), kỹ thuật sản xuất ( nông nghiệp, thủ công nghiệp ), những hình thức hoạt động và sinh hoạt văn hóa truyền thống ( tiệc tùng, phong tục, những điệu múa, nhạc …. ) .

Một số ngôn ngữ châu Âu được sử dụng rộng rãi trong các thuộc địa như tiếng Tây Ban Nha, tiếng Bồ Đào Nha, tiếng Anh, tiếng Pháp…

Đó là trình vừa ảnh hưởng tác động lẫn nhau giữa 3 dòng văn hóa truyền thống Âu, Phi, Anhđian là quy trình giao thoa, phối hợp hữa cơ để khai sinh ra một nền văn hóa truyền thống mới – văn hóa truyền thống Mỹ Latinh, làm phát sinh nạn kinh doanh nô lệ da đen và chính sách thực dân tàn khốc. / .
Nguồn : Luật sư Online – iluatsu.com
Chia sẻ bài viết :

Source: https://mix166.vn
Category: Văn Hóa